İlkçağ Medeniyetleri
Mısır Medeniyeti
1. Mısır Medeniyeti Kuzey Afrika'nın doğusunda kurulmuş ilk çağ medeniyetidir.
2. Mısır'ın çevresinin denizler ve çöllerle çevrili olması nedeniyle istilalara az uğramış ve Mısır'da özgün bir medeniyet ortaya çıkmıştır.
3. İlkçağ'da Nil Nehri çevresine yerleşen Mısırlılar tarım ve hayvancılıkla geçimlerini sağlamışlardır.
4. Nil Nehri'nin farklı zamanlarda taşması ve Mısırlıların tarım alanlarına zarar vermesi nedeniyle gökyüzündeki cisimlerin hareketleri incelenmiş ve böylelikle astronomi biliminde ilerleme sağlanmıştır.
5. Mısırlılar Nil nehrinin taşması sonucu zarar gören tarım alanlarını hesaplamak için Geometri biliminde ilerleme sağlamışlardır.
6. Gökyüzündeki cisimlerin hareketlerini inceleyen Mısırlar, Güneş Yılı esaslı takvimi icat etmişlerdir. Bu takvim başta Miladi takvim olmak üzere günümüzde birçok takvimin temelini oluşturmuştur.
7. Mısır Medeniyetindeki Tanrı-Kral Anlayışı Teokratik bir yönetim olduğunu gösterir. Din kurallarına dayalı yönetim biçimine (teokrasi) teokratik adı verilir. Eski Mısırlıların en önemli tanrıları Amon Ra'dır
8. Mısır medeniyetinde Tanrı-Krallara "Firavun" adı verilmiştir.
9. Firavunlar için yapılan anıt mezarlara ise "Piramit"adı verilmiştir.
10. Ölülerin özel eşyaları ile birlikte gömülmeleri eski Mısır Medeniyetinde Ahiret inancının olduğunu gösterir.
11. Eski Mısırlılar ölülerin cesetlerinin bozulmaması için mumyalama tekniğini geliştirmişlerdir. Mumyacılık tekniği Mısırlıların; Eczacılık, Anatomi ve Tıp alanlarında ilerlemelerini sağlamıştır.
12. Eski Mısırlılar Resim yazısı olarak da bilinen "Hiyeroglif" yazısını kullanmışlar ve "Papirüs" adı verilen kağıtlar üzerine yazılarını yazmışlardır.
13. "Nom" adı verilen şehir devletleri şeklinde örgütlenen Eski Mısırlılarda siyasi birlik kurulamamıştır. Kölelik sistemi de yaygın olarak kullanılmıştır.
14. Milattan önce 1280 yılında tarihte bilinen en eski yazılı antlaşmalardan biri olan Kadeş Antlaşması'nı Hititlerle imzalamışlardır.
Mezopotamya Medeniyetleri
1. Tarihte Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan coğrafi bölgeye Mezopotamya adı verilmiştir.
2. Kaynağı Türkiye'de olan Dicle ve Fırat nehirleri Irak'ta "ŞatülArap" denilen yerde birleşerek Basra Körfezine dökülür.
3. Medeniyetin beşiği olarak kabul edilen Mezopotamya coğrafyasında İlkçağda 5 medeniyet kurulmuştur: Sümerler, Babiller, Bsurlar Akadlar ve Elamlar
4. Sümerler, Çivi yazısını icat ederek tarihi devirleri başlatmışlar ve kil tabletler üzerine yazılar yazmışlardır.
5. Sümerlerin icat ettiği yazı çeşidinde kullanılan şekillerin çiviye benzemesi sebebiyle bu yazı çeşidi "çivi yazısı" adını almıştır.
6. Sümerler zamanında inşa edilen "Ziggurat" adı verilen çok katlı yapılar; Alt kat Ambar, orta katlar ibadet ve üst katlar Rasathane (Gözlemevi) olarak kullanılmıştır.
7. Astronomi biliminde ilerlemiş olan Sümerler, Ay yılı esaslı takvimi icat etmişlerdir.
8. Sümerler; ulaşımda tekerleği icat etmişler, matematikte dört işlemi bulmuşlar ve geometride ilerlemişlerdir.
9. Gılgamış ve Yaratılış destanları Sümerlere ait tarihi destanlardır.
10. "Site" adı verilen şehir Devletleri şeklinde örgütlenen sümerlerden siyasi birlik kurulamamıştır.
11. Sümerlerde Rahip-Kral anlayışının olması "Teokratik" bir yönetimin olduğunu gösterir.
12. Tarımda ilk kez saban kullanan ve yerleşik hayata geçen Sümerler mimari yapılarında ana malzeme olarak Kerpiç ve tuğla kullanmışlardır. Bu sebepten günümüze Mezopotamya medeniyetlerine ait herhangi bir mimari yapı ulaşmamıştır.
13. Tarihte bilinen ilk yazılı kanunlar Sümerlere ait Urgakina Kanunları'dır.
14. Babillere ait olan ve dünyanın 7 harikası arasında gösterilen Babil Asma Bahçeleri ve Babil Kulesi günümüze ulaşmamıştır.
15. Babillere ait Hammurabi Kanunları "Kısasa Kısas" yöntemine göre hazırlanmış sert kanunlardan meydana gelmiştir.
16. Kara ticareti ile uğraşan Asurlar, "Karum" adı verilen Ticaret kolonileri kurmuşlardır.
17. Asurluların ünlü Ninova antik kentinde tarihteki ilk kütüphane kurulmuştur.
18. Asurlular ticaret yoluyla yazıyı Anadolu'ya taşıyan medeniyet olmuştur.
19. Kral Sargon tarafından kurulan Akadlar tarihte bilinen ilk imparatorluktur.
20. Akad Kralı Sargon tarafından ilk düzenli ordu kurulmuş ve Mezopotamya'daki şehir devletleri egemenlik altına alınmıştır.
21. Siyasi anlamda zayıf bir medeniyet olan Elamlar üzel sanatlar ve süsleme alanda ilerlemişlerdir.
Pers İmparatorluğu
1. Pers İmparatorluğu günümüz İran sınırlarında kurulmuş tarihi çok eskilere dayanan köklü bir uygarlıktır.
2. Medlere son veren Ahameniş Hanedanlığı Persepolis merkezli Pers İmparatorluğu'nu kurmuşlardır.
3. "Persepolis" günümüzde İran'ın Şiraz kentinde bulunan antik bir kenttir. Bu antik şehir UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine alınmıştır.
4. Geniş topraklara yayılan Persler topraklarını satraplık adı verilen eyaletlere bölerek yönetmişlerdir.
5. Eyaletlere gönderilen Valiler (satraplar) "Şehinşah" adı verilen Pers imparatorları tarafından doğrudan atanmışlardır.
6. Pers imparatorları tarafından görevlendirilen ve Şah gözü (kulağı) ismi verilen görevliler tarafından eyaletler düzenli olarak denetlenmiştir.
7. Pers İmparatorluğu'nda Tek tanrılı dine dayanan Zerdüştlük inancı kabul edilmiştir. Zerdüştlük dini iyilik ve kötülüğün Savaşı üzerine kurulmuştur.
8. Zerdüştlükte iyiliği ve aydınlığı temsil eden "Ateş" kutsal sayılmıştır. Zerdüştlük dininde Tanrıya "Ahura Mazda" ismi verilmiş ve dini metinler ise "Avesta" adı verilen kitapta toplanmıştır.
9. Pers ülkesinden başlayıp Lidya'nın başkenti Sardes'e kadar uzanan Kral Ticaret yolunu Pers İmparatorluğu inşa etmiştir.
10. Tarihte bilinen ilk posta teşkilatı Persler tarafından kurulmuştur. Haberleşmenin yanında güvenliği ilgilendiren Posta Teşkilatı, Pers imparatorlarının merkezi otoritesini güçlendirmiştir.
11. Persler siyasi başarılarının yanında kabartmacılık sanatı, heykel sanatı ve mimaride ilerlemişlerdir.
12. Büyük İskender imparatorluğu MÖ.4.yüzyılda Perslere son vermiştir.
Doğu Akdeniz Medeniyetleri
1. Tarihte Lübnan, İsrail, Filistin ve Ürdün'ün bulunduğu topraklara "Kenan ülkesi" ismi verilmiştir.
2. Bugünkü Lübnan topraklarında kurulan Fenikeliler coğrafi şartlar tarım ve hayvancılığa el vermediği için deniz ticareti yapmışlardır ve ticaret kolonileri kurmuşlardır.
3. Fenikeliler ilistinlilerin ataları olarak görülen İlk Çağ medeniyetidir.
4. Fenikelilerin kurduğu en bilindik koloni Kuzey Afrika'da Tunus topraklarında kurulan "Kartaca" kolonisidir.
5. Fenikelilerin medeniyet tarihine kattıkları en önemli gelişmelerden biri 22 harften oluşan Fenike Alfabesini hazırlamalarıdır. Fenike alfabesi günümüzde kullanılan alfabesinin temeli olmuştur.
6. Cam'ı icat eden Fenikeller ayrıca cam işçiliğinde de ilerlemişlerdir.
7. Sami (Arap) kökenli olan ve Yahudilerin ataları olarak görülen İbraniler bugünkü İsrail-Filistin topraklarında kurulmuş ilk Çağ medeniyetidir.
8. İbraniler tarihte Tek tanrılı inanca sahip olan ilk toplumdur.
9. Yahudi inancına göre tanrı Yehova tarafından Kenan topraklarının israiloğullarına vaat edildiğine inanılmaktadır.
10. Kudüs'te bulunan "Mescid-i Aksa" İbranilere ait bir mimari yapıdır.
11. İbraniler zamanında "Tevrat" esas alınarak hazırlanan "On Emir" ilahi kökeni ilk hukuk kurallarıdır.
Anadolu Medeniyetleri
1. Hititler, Çorum il sınırları içinde bulunan Hattuşaş (Boğazköy) merkezli kurulan Anadolu medeniyetidir.
2. Hititlerde tarım, ticaret, hayvancılık ve Madencilik yapılmıştır.
3. "Bin tanrılı il" adıyla da bilinen Hititlerde Çok tanrılı inanış vardır.
4. Hititlerde, devlet yönetiminde hükümdarın yanında danışma meclisi olarak görev yapan "pankuş meclisi" ve "tavananna" ismi ile bilinen kraliçe yer almıştır.
5. Medeni Kanunu'nun ilk örneğini Hititler vermiştir. Medeni Kanun: veraset, miras, evlilik gibi konular hakkındaki kanunlara verilen isimdir.
6. Eti markasının kullandığı "Güneş Kursu" Hititlerin sembolü olarak kullanılmıştır.
7. Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmalardan biri olan Kadeş Antlaşması Hititler ile Mısırlılar arasında MÖ. 1280 yılında imzalanmıştır.
8. Çorum'daki Aslanlı Kapı ve Yazılıkaya kabartmaları ile Konya'daki İvriz kabartmaları Hititlere ait tarihi eserlerdir.
9. Frigyalılar Ankara Polatlı'da bulunan Gordion şehrinde kurulmuş Anadolu medeniyetidir.
10. Frigyalılar tarım ve hayvancılığı korumak amaçlı sert kanunlar hazırlamışlardır. Örnek. "öküz kesmenin ve saban kırmanın cezası ölümdür."
11. Frigyalıların en ünlü hükümdarı Kral Midas'tır.
12. Frigyalılarda Bereket tanrısına "Kibele" adı verilmiş; Tiftik keçisi kılından yapılan kilimlere "Tapates" adı verilmiştir.
13. Hayvan hikayelerinden oluşan fablların ilk örneğini Frigyalılar vermiştir.
14. Lidyalılar, Batı Anadolu'da Sardes (manisa) merkezli kurulmuş bir Anadolu medeniyetidir.
15. Kara ticareti ile ilgilenen Lidyalılar, Pers ülkesinden başlayįp Sardes (lidya) şehrine kadar uzanan Kral Ticaret Yolunu kullanmışlardır.
16. Tarihte madeni parayı icat eden Lidyalılar, ticaretteki değiş-tokuş yönteminin yerine ilk kez parayı kullanmışlardır.
17. İzmir'de kurulan İyonyalılar şehir Devletleri şeklinde örgütlendikleri için siyasi birlik kuramamışlardır.
18. Coğrafi şartlar sebebiyle Deniz ticareti ile uğraşan İyonyalılar, kolonicilik faaliyetlerinde bulunmuşlardır.
19. Matematik alanında önemli çalışmalarda bulunan Pisagor ve Thales iyonyalılar zamanında yaşamış bilim insanlarıdır.
20. Tıp alanında Hipokrat, tarih alanında Heredot ve felsefe alanında Diyojen İyonyalılar zamanında önemli çalışmalar yapmışlardır.
21. İlyada ve Odessa isimli kitapları yazan "Homeros" İyonyalılar zamanında yaşamış önemli bir edebiyatçıdır.
22. Halkın kendi kendini yönetmesi olan demokrasinin ilk örneği İyoyalılar zamanında verilmiştir.
Sizin Görüşünüz Bizim İçin Değerli!