OSMANLI KURULUŞ DÖNEMİ ÖNEMLİ GELİŞMELER

 OSMAN BEY DÖNEMİ

·         1302 - Koyunhisar Savaşı: Osman Bey'in liderliğinde gerçekleşen Koyunhisar Savaşı, Osmanlı Beyliği'nin ilk büyük zaferlerinden biri olarak kayıtlara geçti. Osman Bey, Bizans İmparatorluğu'na karşı kazandığı bu zaferle bölgedeki otoritesini pekiştirdi ve imparatorluğun temellerini attı. Bu zafer, Osmanlıların gelecekteki genişlemelerinin dehabercisiydi.

 

ORHAN BEY DÖNEMİ

·         1326 - Bursa'nın Fethi: Orhan Bey, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk başkentini kurmak için Bursa'yı fethetti. Bu fetih, imparatorluğun merkezini Anadolu'dan Avrupa'ya taşımasını sağladı. Bursa'nın fethi, imparatorluğun siyasi ve kültürel gelişiminde önemli bir adımdı.

·         1329 - Palekanon (Maltepe) Savaşı: Osmanlılar, Bizans İmparatorluğu ile gerçekleştirdiği bu savaşı kazanarak Anadolu'daki Bizans egemenliğine son verdi. Bu zafer, Osmanlı İmparatorluğu'nun gücünü artırdı ve imparatorluğun Balkanlar'a yönelik genişlemesinin temelini attı.

·         1331 - İznik'in Fethi: Osmanlılar, İznik'i fethederek imparatorluğun Anadolu'daki hakimiyetini güçlendirdi. İznik'in alınması, imparatorluğun stratejik konumunu daha da sağlamlaştırdı.

·         1337 - İzmit'in Fethi: İzmit'in fethi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Marmara Bölgesi'ndeki etkisini artırdı. Bu fethin ardından imparatorluk, Marmara Denizi'nde daha fazla kontrol sahibi oldu.

·         1345 - Karesioğulları Beyliği'nin Alınması: Osmanlılar, Karadeniz kıyılarına doğru genişlemelerine devam ederek Karesioğulları Beyliği'ni fethetti. Bu hareket, imparatorluğun Karadeniz ticaret yollarına olan hakimiyetini artırdı.

·         1353 - Çimpe Kalesi'nin Alınması: Osmanlılar, Karadeniz'deki Çimpe Kalesi'ni fethederek Karadeniz'deki deniz ticaretinin güvenliğini sağladı.

 

I. MURAT DÖNEMİ

·         1363 - Edirne'nin Fethedilmesi: I. Murat, Edirne'yi fethederek yeni başkentini kurdu. Bu stratejik yerleşim yeri, imparatorluğun Balkanlar'daki etkisini artırdı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun siyasi merkezi olarak önemli bir rol oynadı.

·         1371 - Çirmen Savaşı: Bu savaşta Osmanlılar, Sırbistan Krallığı'na karşı büyük bir zafer kazandı. Çirmen Savaşı, imparatorluğun Balkanlar'daki etkisini pekiştirdi ve Osmanlıların bölgedeki hakimiyetini artırdı.

·         1389 - I. Kosova Savaşı: Osmanlılar ile Sırbistan Krallığı arasında gerçekleşen bu savaş, büyük bir tarihi öneme sahiptir. Osmanlılar zafer kazandı ancak I. Murat savaş sırasında hayatını kaybetti. Bu zafer, Osmanlıların Balkanlar'daki etkisini güçlendirdi, ancak lider kaybı imparatorluğun geleceğini etkiledi.

 

YILDIRIM BEYAZIT DÖNEMİ

·         1396 - Niğbolu Savaşı: Osmanlılar, Haçlı ittifakını Niğbolu Savaşı'nda mağlup ederek Balkanlar'daki hakimiyetlerini daha da pekiştirdi. Yıldırım Beyazıt'ın zaferi, imparatorluğun gücünü Avrupa'da daha da tanıttı.

·         1402 - Ankara Savaşı: Timur İmparatorluğu'nun lideri Timur ile Osmanlı İmparatorluğu'nun hükümdarı Yıldırım Beyazıt arasındaki Ankara Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu için büyük bir yenilgiyle sonuçlandı. Bu savaş sonucunda Yıldırım Beyazıt esir düştü ve imparatorluk iç karışıklıklara sürüklendi.

 

FETRET DÖNEMİ (1402-1413)

Fetret Dönemi, Osmanlı İmparatorluğu'nda Yıldırım Beyazıt'ın ölümünün ardından yaşanan taht kavgaları ve iç karışıklıkların bir dönemiydi. Bu dönemde, Yıldırım Beyazıt'ın oğulları arasında taht kavgaları baş gösterdi ve imparatorluk iç karışıklıkla boğuştu. Bu dönemde, imparatorluk geleceği belirsizlik içindeydi ve toprak kayıpları yaşandı.

MEHMET ÇELEBİ DÖNEMİ

1413-1421 - Düzmece Mustafa Ayaklanması: Mehmet Çelebi'nin tahtını gasp etmeye çalışan Düzmece Mustafa, imparatorluğu iç karışıklığa sürükledi. Bu ayaklanma, Osmanlı İmparatorluğu'nun istikrarsız bir dönem yaşamasına yol açtı.

II. MURAT DÖNEMİ

·         1444 - Edirne Segedin Antlaşması: II. Murat döneminde imzalanan Edirne Segedin Antlaşması, Macaristan Krallığı ile yapılan bir anlaşmaydı. Bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu ile Macaristan arasındaki ilişkileri düzenlemeyi amaçlıyordu.

·         1444 - Varna Savaşı: II. Murat, Varna Savaşı'nda Macaristan Krallığı'na karşı savaştı. Ancak bu savaşta Osmanlılar mağlup oldu ve II. Murat'ın liderliği altında gerçekleşen son büyük savaş oldu.

·         1448 - II. Kosova Savaşı: II. Murat, Balkanlar'daki Osmanlı hakimiyetini korumak amacıyla II. Kosova Savaşı'nda savaştı. Bu savaşta II. Murat ve Osmanlılar zafer kazandılar, ancak bu zafer Osmanlıların Balkanlar'daki etkisini daha da güçlendirdi.

 

KISA BİLGİLER

1. Türkiye Selçuklularının Kösedağ Savaşında (1243) Moğol devletine yenilmesiyle Anadolu'da siyasi birlik bozulmuş ve Anadolu'da Türk beylikleri ortaya çıkmıştır.

2. Osmanlı Devleti'nin kurulduğu sıralarda Mısır'da Memlükler, Karadeniz'in kuzeyinde Altın Orda Devleti ve İran'da İlhanlılar hüküm sürmekteydi.

3. 1337-1451 yılları arasında İngiltere ve Fransa arasında yaşanan Yüzyıl Savaşları, Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda ilerlemesini ve büyümesini kolaylaştıran etkenlerden biri olmuştur.

4. Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda fethettiği yerleri elinde tutabilmek için fethedilen yerlere Türkmenleri göç ettirilerek yerleştirilmesine "İskan Politikası" adı verilir.

5. Orhan Bey zamanında Bizanslılardan Çimpe Kalesi'nin alınmasıyla ilk kez Rumeli'ye geçiş sağlanmış ve "Çimpe Kalesi" Trakya fetihlerinde üs olarak kullanılmıştır.

6. Osmanlı Devleti'nin ilk düzenli ordusu olan "Yaya ve Müsellem" ordusu Orhan Bey zamanında kurulmuştur.

7. I Murat Anadolu beyliklerinden aldığı yardımla I.Kosova Savaşı'nda Haçlıları yenmiş ancak Savaş alanda bir Sırp askeri tarafından şehit edilmiştir.

8. Balkanlardaki başarılarından dolayı Abbasi halifesi tarafından Yıldırım Bayezit'e "Sultan-ı iklim-i Rum" ünvanı verilmiştir.

9. Karamanoğulları Beyliği, Türkiye Selçuklu Devleti'nin başkenti Konya'da kurulduğu için kendini Türkiye Selçuklularının devamı olarak görmüştür.

10. Osmanlı ordularının Balkanlarda ilk ciddi yenilgi aldığı savaş, I.Murat zamanında yapılan Ploşnik Savaşıdır.

11. Osman Bey zamanında Bilecik'in fethedilmesi ve buradaki demir madeninin Osmanlılar tarafından işlenmesiyle ordunun silah ihtiyacı karşılanmış ve yeni yerlerin fethedilmesi hızlanmıştır.

12. Anadolu Selçuklu hükümdarı I. Alaaddin Keykubat tarafından Ankara'ya yerleştirilen Kayı (Osmanoğulları) boyu daha sonra Söğüt'ü (Bilecik) Kışlak ve Domaniç'i (Kütahya) Yaylak olarak kullanmış ve Konar-göçer yaşam tarzını sürdürmüştür.

13. Ankara Savaşı'ndan sonra Timur'un Osmanlı topraklarını Yıldırım Bayezid'in oğulları arasında paylaştırması Osmanlı Devleti'nde taht kavgalarının yaşanmasına ve Fetret dönemine girilmesine neden olmuştur.

14. Osmanlı Devleti'nin fethedilen topraklardaki Hristiyanların inançlarına ve kültürlerine karışmaması, hoşgörülü bir yönetim anlayışı izlemesine "İstimalet Politikası" adı verilmiştir.

15. I.Murat zamanında yapılan Sazlıdere Savaşı'nda Bizans ve Bulgar ordularına karşı kazanılan büyük zafer neticesinde Edirne fethedilmiş ve başkent Edirne'ye taşınmıştır.

16. Çanakkale ve Balıkesir çevresinde hüküm süren ve donanması bulunan Karesioğulları Beyliği, Orhan Bey döneminde Osmanlı Devleti'ne katılmış böylelikle Çanakkale üzerinden Rumeli'ye geçilmesine ortam hazırlanmıştır.

17. Osmanlılarda devlet meselelerinin görüşülüp karara bağlandığı "Divan-ı Hümayun" Orhan Bey zamanında kurulmuştur.

18. Osmanlı Devleti'nde yaptıkları hizmet karşılığında devlet görevlilerine ve savaşlarda yararlılık gösteren askerlere tahsis edilen topraklara Dirlik (Tımar) adı verilmiştir.

19. Osmanlı toplumu aralarında katı bir ayrımın olmadığı Yönetenler (askeri) ve Yönetilenler (reaya) olmak üzere ikiye ayrılmıştır.

20. Osmanlılarda savaşlarda alınan esirlerden beşte birinin ganimet karşılığı olarak devlete verilmesine "Pençik" adı verilmiştir.

21. Kapıkulu ocaklarının en büyüğü ve en nüfuzlusu olan "Yeniçeri Ocağı", I.Murat zamanında Edirne'nin fethinden sonra Çandarlı Kara Halil Paşa'nın gayretiyle kurulmuştur.

22. Kanuni Sultan Süleyman'dan sonraki padişahların ordunun başında sefere çıkmaması, Yeniçeri Ocağının bozulmasına ve kanuna aykırı olarak Ocağı asker alınmasına sebep olmuştur.

23. Yeniçerilerin kutsal saydıkları "yemek yedikleri kazanları'' Et Meydanı'na çıkararak "Kazan Kaldırmaları" devlet yöneticilerine karşı isyan ettiklerini gösterir.

24. Yeniçeriler: savaşta Başkentte bulunan ve padişahı koruyan Ordu . Cebeciler silahların yapım onarım ve korunması ile görevli Ordu. Humbaracılar havan topu ve el bombası imal eden ordu. Sağ sol ulveciler savaş esnasında Saltanat sancaklarını koruyan ordu

25. Şakalar ordunun su ihtiyacını karşılayan birlik azaplar bekar erkeklerden oluşan ve ön saflarda savaşan birlik Akıncılar sınırda yaşayan ve keşifler yapan  adlı askeri birlikler

26. Osmanlı donanmasının başında bulunan kişiye "Kaptanı Deya" donanmada görevli askerlere "Levent" adı verilmiştir.

27. Gelirleri 20.000 akçe ile 100.000 akçe arasında olan tımar topraklarına ise "Zeamet" adı verilmiştir.

28. Kapıkulu ocaklarındaki askerlerin 3 ayda bir aldıkları maaşa "Ulufe" adı verilmiştir.

29. Padişahın yanında maaşlı ve sürekli bir askeri birlik olarak Yeniçeri Ocağı'nın kurulmasıyla merkezi otorite güçlenmiştir.

30.  Müsadere Sistem ilk kez Fatih Sultan Mehmet zamanında uygulanmıştır.

31. Başkentte (merkez) bulunan Kapıkulu Ordusunun asker ihtiyacını karşılamak için Devşirme sistemi uygulanmıştır.

32. Osmanlı Devleti'nde uygulanan tımar sistemi ile devlete ait bazı toprak gelirlerinin asker ve memurlara maaş karşılığında verilmesi, hazineden harcama yapılmaksızın güçlü bir ordu oluşturulmasını sağlamıştır.

33. Orhan Bey zamanında Bursa'nın 10 yıllık uzun bir kuşatmadan sonra fethedilmesi düzenli ordunun kurulması fikrini ortaya çıkarmıştır. Yaya ve müsellem adı verilen Osmanlı Devleti'nin ilk düzenli ordusu kurulmuştur.