10.SINIF, 6.ÜNİTE: SULTAN VE OSMANLI MERKEZ TEŞKİLATI

6.ÜNİTE: SULTAN VE OSMANLI MERKEZ TEŞKİLATI

1. Oğlunu sancağa göndermeyerek Sancağa çıkma uygulamasını kaldıran Osmanlı padişahı kimdir?

III. MEHMET

2. Osmanlılarda devlet memuru yetiştirilen Ender Rum Mektebi ilk olarak hangi padişah zamanında açılmıştır? 

 II MURAT

3. Enderun mektebinde kademe bakımından en yüksek olan odaya ne isim verilmiştir?

HAS ODASI

4. Osmanlılarda padişah ailesinin ve cariyelerin kaldığı bölüme ne isim verilmiştir?

HAREM

5. Osmanlılardan Topkapı Sarayı'nın dışında bulunan bölüme ne isim verilmiştir?

BİRUN

6. Osmanlı Devleti'nde sancaklara gönderilen Şehzadelerin yetiştirilmesinden sorumlu devlet adamlarına ne isim verilmiştir?

LALA

7. Osmanlılarda gayrimüslim çocukların alınıp devlet adamı ve asker olarak yetiştirildiği sisteme ne isim verilmiştir?

 DEVŞİRME

8. Divan-ı hümayun'da yargı ve eğitim işlerine bakan görevli kimdir?

KAZASKER

9. Sancağa çıkma uygulamasının kaldırılması sonrasında Kafes usulü ile tahta çıkan ilk Osmanlı padişahı kimdir?

I. AHMET

10. Osmanlılarda Sancağa çıkma usulünün kaldırılmasından sonra hanedanın erkek üyelerinin sarayda yetiştirilmesine ne isim verilmiştir?

KAFES USULÜ

11. Osmanlılarda resmi evrakları düzenleyen ve yazışmaları yapan divan-ı Hümayun üyesi kimdir?

NİŞANCI

12. "Ülke padişah ve oğullarının ortak malıdır." anlayışı Hangi Osmanlı padişahı zamanında kabul edilmiştir?

I. MURAT

13. "Ülke padişahın malıdır." anlayışı Hangi Osmanlı padişahı zamanında kabul edilmiştir?

II. MEHMET

14. Osmanlı hanedanının en büyük erkek üyesinin tahta geçmesini amaçlayan Ekber Erşed sistemi hangi padişah zamanında kabul edilmiştir?

I. AHMET

15. Osmanlı Devleti'nin ilk Sarayı hangi şehirde yaptırılmıştır?

 BURSA

16. Osmanlı Devleti'nin başkentini Edirne'ye taşıyarak burada bir saray yaptıran padişah kimdir?

II. MURAT

17. Osmanlılarda en uzun süre devletin yönetim merkezi olarak kullanılan Saray hangisidir?

TOPKAPI SARAYI

18. Gelecek ile ilgili tahminlerde bulunan kişilere ne isim verilmiştir?

MÜNECCİM

19. Osmanlı Devleti'nde para basılan yere ne isim verilmiştir?

DARPHANE

20. Osmanlılarda İstanbul'un belediye işlerini, sarayın ihtiyaçlarını, tamiratını ve bakımını yapan görevlilere ne isim verilmiştir?

ŞEHREMİNİ

21. Osmanlı Devleti'nde padişahın kıyafetlerinden sorumlu olan görevliye ne isim verilmiştir?

ÇUHADAR

22. Osmanlı Devleti'nde divan-ı hümayun'da alınan kararlar hangi defterlere kaydedilirdi?

MÜHİMME

23. Osmanlı Devleti'nde en yüksek yasama yürütme ve yargı organı hangisidir?

DİVAN-I HÜMAYUN

24. Osmanlılarda hangi padişahtan itibaren divan-ı Hümayun toplantılarına sadrazam başkanlık etmeye başlamıştır?

II. MEHMET

25. Osmanlı Devleti'nde sadrazamlar hangi unvanla ordunun başında sefere çıkmışlardır?

 SERDAR-I EKREM

26. Osmanlı donanmasının en yüksek dereceli yöneticisi kimdir?

KAPTAN-I DERYA

27. Osmanlılarda Divan toplantılarına katılan ve İstanbul'un güvenliğinden sorumlu görevli kimdir YENİÇERİ AĞASI

28. Osmanlı Devleti'nde mali işlerden sorumlu en yüksek rütbeli yönetici kimdir?

 DEFTERDAR

29. Osmanlı Devleti'nde Dışişleri Bakanı olarak görev yapan yönetici kimdir?

REİSÜLKÜTTAP

30. Osmanlı Devleti'nde fetva verme yetkisini elinde tutan divan-ı Hümayun üyesi kimdir?

ŞEYHÜLİSLAM

31. Osmanlı Devleti'nde eğitim ve yargı işleri ile ilgilenen divan-ı Hümayun üyesi kimdir?

KAZASKER

32. Hangi Osmanlı padişahı zamanında padişahlara gerekirse kardeşlerini öldürebilme yetkisi verilmiştir?

II. MEHMET

33. Düzenleyici nitelikte olan kanunname-i Ali Osman Hangi Osmanlı padişahı zamanında hazırlanmıştır?

II. MEHMET

34. Osmanlılarda ölen devlet adamlarının servetlerine devletin el koymasına ne isim verilmiştir?

MÜSADERE

35. Osmanlılarda ölen devlet adamlarının servetlerine devletin el koymasına müsadere denilmiştir. Müsadere hangi padişah zamanında kaldırılmıştır?

II. MAHMUT

36. Osmanlılardan İstanbul'un Adalet işlerinden sorumlu görevli kimdir?

TAHT KADISI

37. Osmanlı taşra teşkilatında Adalet işlerinden sorumlu görevli kimdir?

KADI

38. Osmanlı taşra teşkilatında güvenlik işlerinden sorumlu görevli kimdir?

 SUBAŞI

39. Osmanlı taşra teşkilatında eyaletlerin yönetiminden sorumlu görevli kimdir?

 BEYLERBEYİ

40. Osmanlı taşra teşkilatında kazaların yönetiminden sorumlu görevli kimdir?

 KADI

41. Osmanlı Devleti'nde tımar sisteminin uygulandığı eyaletlere ne isim verilmiştir?

 SALYANESİZ

42. Osmanlı Devleti'nde Anadolu ve Rumeli dışında kalan ve tımar sisteminin uygulanmadığı eyaletlere ne isim verilmiştir?

SALYANELİ

43. Osmanlı Devleti'nde salyaneli eyaletlerde vergiler hangi sisteme göre toplanmıştır?

 İLTİZAM

44. Osmanlı Devleti'nde içişlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı'ya bağlı eyaletleri ne isim verilmiştir?

 İMTİYAZLI

45. Osmanlı Devleti'nde Şehzadelerin Saray içinde ilk öğrenimlerini gördükleri okula ne isim verilmiştir?

 ŞEHZADEGAN

46. Devrin hükümdarlarına ve devletin İleri gelenlerine yol göstermek ve tavsiyelerde bulunmak amacıyla kaleme alınan eserlere ne isim verilmiştir?

 SİYASETNAME

47. Sancaktan tahta çıkan Son Osmanlı padişahı kimdir?

 III. MEHMET

48. Birinci Ahmet zamanında taht kavgalarına önlemek amacıyla uygulamaya konulan sistem hangisidir?

 EKBER VE ERŞED

49. Osmanlı padişahları için yemek yapılan mutfağa ne isim verilmiştir?

 KUŞHANE

50. Osmanlı Devleti'nde "Kutsal Emanetler" Topkapı Sarayı'nın hangi bölümünde tutulmuştur?

ENDERUN

51. Osmanlı Devleti'nde Cami, medrese, kütüphane ve imarethanelerin bir arada bulunduğu yapılar topluluğuna ne isim verilir?

 KÜLLİYE

52. Osmanlı Devleti'nde değerli eşyaların satıldığı kapalı çarşılara ne isim verilmiştir?

 BEDESTEN

53. Osmanlı Devleti'nde ilmiye sınıfının tayin ve terfi işlerini yerine getiren görevli kimdir?

 KAZASKER

54. Dünya çapında, Evrensel anlamlarında kullanılan Farsça kökenli sözcük hangisidir?

 CİHAN-I ŞÜMUL

55. Din kurallarına dayalı yönetim biçimine ne isim verilir?

TEOKRATİK

56. Osmanlı Devleti'nde Medreselerde ders veren hocalara ne isim verilmiştir?

 MÜDERRİS

57. Osmanlı Devleti'nde padişahın tuğrasını (mühür) taşıyan görevli kimdir?

 NİŞANCI

58. Osmanlı Devleti'ndeki resmi tarih yazıcılarına ne isim verilmiştir?

VAKAYİNÜVİS

59. Osmanlılarda ordunun kahramanlıklarını ve zaferlerini anlatan eserlere ne isim verilmiştir?

GAZAVATNAME

60. Osmanlılardan din büyüklerinin yaşamını ve olağanüstü olayları anlatan eserlere ne isim verilmiştir?

 MENAKIPNAME

 

KAYNAK: muallimitarih.blogspot.com

 

OSMANLI’NIN KALBİ: TOPKAPI SARAYI

Osmanlı Devleti’nde bilinen ilk sarayı Orhan Gazi tarafından Bursa’da yaptırmıştır. I. Murad Devri’nde Edirne Sarayı inşa edilmiştir. Topkapı Sarayı, 1465-1478 yılları arasında Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmıştır.

Padişah, ailesi ile birlikte Topkapı Sarayı’nda ikamet etmiş ve devlet buradan yönetilmiş ayrıca Topkapı Sarayı Devlet adamlarının yetiştirildiği en önemli eğitim merkezi olarak kullanılmıştır.

Saray: Dış saray denilen Birun, İç saray denilen Enderun ve Harem olmak üzere üç ana bölümden meydana gelmiştir. Ana giriş kapısı Bab-ı Hümâyun, orta kapı Babüsselam ve padişahın huzuruna açılan Babüssaade kapıları, bölümler arasında geçişi sağlamıştır.

Birun, Farsça’da “dış” anlamına gelir ve sarayın en geniş bölümüdür. Saray muhafızları ve sarayın çalışanları burada bulunur.

Enderun, Farsça “iç” anlamına gelir. Devşirme çocuklarının eğitildiği ve Osmanlı devlet sisteminin üst düzey yöneticilerinin yetiştirildiği bir okul niteliğindeki Enderun Mektebi bu bölümde yer alırdı.Padişahın özel hizmetlerini gören iç oğlanlar adı verilen hizmetliler burada eğitilirdi. Kutsal Emanetler’in de yer aldığı Hırka-i Saadet Dairesi bu bölümünde bulunurdu.

Harem, Arapça “yasak” anlamına gelir. Padişahın özel hayatını sürdürdüğü bölümdür. Disiplin ve protokol kurallarının geçerli olduğu haremde cariyeler; edebiyat, müzik, güzel sanatlar, el işleri, güzel konuşma, zerafet öğrenirler ve beylerbeyi, sancakbeyi, vezir gibi üst rütbeli devlet adamlarıyla evlenirlerdi.

SARAY GÖREVLİLERİ

Osmanlı Devleti, kendine has protokol kurallarıyla tarihe mal olmuş büyük devletlerdendir. Yönetimde mutlak söz sahibi olan padişah bile protokol kuralları çerçevesinde yaşamıştır. Padişahın evi olan Harem-i Hümâyun bölümünün genel sorumlusu Dârüssaâde ağasıydı.

 

DİVÂN-I HÜMÂYUN:

Osmanlılarda Devlet meselelerinin görüşülüp karar bağlandığı Divan Teşkilatı, Orhan Bey zamanında kuruldu. ‘’Devlet kurulu’’ anlamına gelen Divan-ı Hümayunda siyaset, hukuk, sosyal, ordu, ekonomi ile ilgili her türlü konu görüşülüp tartışılır ve padişahın onayı ile karara bağlanırdı. Divan toplantıları Topkapı Saray’ında yapılırdı.

Orhan Bey zamanından Fatih Dönemi’ne kadar Divan toplantıları her gün yapılmaktaydı. Fatih’le birlikte toplantılar haftada dört güne indirilmişti.17. yüzyılda Divan toplantıları haftada iki güne düştü. 18. yüzyılda ise Divân-ı Hümâyun idari bir kurum olarak işlevini kaybetmeye başladı.

Not: Divân-ı Hümâyun; günümüzde Danıştay, Yargıtay, Anayasa Mahkemesi, Bakanlar Kurulu gibi kurumların görevini yerine getiren önemli bir kuruldu.

Divan’da alınan kararlar Osmanlı hukukuna göre kanun sayılırdı.

Divân-ı Hümâyun; din ve millet ayrımı yapmaksızın, hangi meslek grubundan olursa olsun herkese açıktı. DEVAMI….