Sınavlara hazırlanırken, doğru kaynaklarla çalışmak başarının en önemli anahtarıdır.
Sınav yolculuğunda ihtiyacın olan tüm bilgiler burada seni bekliyor;
Şimdi hedeflerine emin adımlarla ilerle!
12. SINIF ÇTDT, 1. ÜNİTE:
İki Küresel Savaş Arasında Dünya
Paris Barış Konferansı (1919): Savaş sonrasında toplanan Müttefik Devletler, yeni sınırları belirlemek, Almanya’ya yaptırımlar uygulamak ve Avrupa’daki barışı tesis etmek için bir araya gelmiştir. Konferansta, Versay Antlaşması da dahil olmak üzere Almanya’ya ve diğer yenik ülkelere ağır yaptırımlar getiren birçok antlaşma imzalanmıştır.
Versay Barış Antlaşması: Almanya’yı savaştan sorumlu tutarak ekonomik, askeri ve toprak kaybı gibi ağır yaptırımlar yükleyen bu antlaşma, Alman halkı arasında büyük bir öfke uyandırmış, Nazi Partisi gibi radikal hareketlerin yükselişine katkı sağlamıştır.
Büyük Buhran (1929): 1929’da ABD’de başlayan ve tüm dünyaya yayılan ekonomik kriz. Küresel piyasalarda işsizlik ve yoksulluk hızla arttı ve ekonomik çöküş radikal ideolojilerin (faşizm ve komünizm) yayılmasına zemin hazırladı.
Siyasi Sonuçlar:
- İmparatorlukların Yıkılışı: Osmanlı, Avusturya-Macaristan, Rus ve Alman imparatorlukları yıkıldı.
- Yeni Devletlerin Kurulması: Avrupa ve Orta Doğu'da yeni ulus devletler ortaya çıktı (Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya vb.).
- Versay Antlaşması (1919): Almanya ağır şartlara tabi tutuldu, toprak kaybetti ve savaş tazminatlarına mahkum edildi.
- Milletler Cemiyeti'nin Kurulması: Uluslararası barışı korumak amacıyla kuruldu ancak etkili olamadı.
Ekonomik Sonuçlar:
- Avrupa Ekonomisinin Çöküşü: Savaş, Avrupa ekonomilerinde büyük yıkıma neden oldu.
- Savaş Tazminatları: Almanya ve müttefikleri ağır tazminatlar ödemek zorunda kaldı.
- ABD'nin Yükselişi: Savaş sonrası dönemde ABD, ekonomik güç olarak öne çıktı.
- Ekonomik Bunalımların Başlangıcı: 1929 Dünya Ekonomik Buhranı'nın temelleri atıldı.
Bolşevik Devrimi: 1917 yılında Rusya’da gerçekleşen ve Çarlık rejimini sona erdirerek sosyalist bir hükümetin kurulmasına yol açan devrim. Bu devrim, SSCB’nin doğuşuna ve tüm dünyada komünizmin yayılmasına öncülük etmiştir.
SSCB’nin Kuruluşu: 1922’de kurulan ve komünizmi benimseyen SSCB, dünya genelinde işçi sınıfının sömürüye karşı dayanışmasını teşvik etmiştir. Bu devlet, içindeki ulusları sosyalist bir sistemde birleştirerek Moskova merkezli bir yapıya bağlamıştır.
Kolektivizasyon: Sovyetler Birliği’nde bireysel mülkiyet yerine ortak mülkiyeti benimseyen ekonomik bir politika. Bu sistem özellikle tarımda kolektif çiftliklerin kurulmasını amaçlayarak Sovyet toplumunu sosyalist bir üretim düzenine yönlendirmiştir.
- Sovyetleşme Süreci: Orta Asya Türk Cumhuriyetleri, Sovyetler Birliği'nin kontrolü altına girdi.
- Dil ve Kültür Politikaları: Ruslaştırma politikaları uygulandı; yerel dillere ve kültüre baskı yapıldı.
- Kollektivizasyon ve Ekonomik Değişimler: Tarım ve üretim kollektifleştirildi, geleneksel yaşam tarzı değişti.
- Eğitim ve Alfabede Değişiklikler: Latin ve ardından Kiril alfabesi kabul edildi, eğitim sistemi Sovyet ideolojisine göre düzenlendi.
- Milli Kimlik Üzerindeki Etkiler: Ulusal kimlikler baskılandı, pan-Türkizm ve pan-İslamizm engellendi.
Manda Yönetimi: Milletler Cemiyeti’nin yetkisi altında, gelişmemiş bölgelerde bağımsızlık öncesinde yönetim ve rehberlik yapma amacını taşıyan bir yönetim biçimi. Özellikle Orta Doğu’da, İngiltere ve Fransa gibi Batılı güçlerin etkisini artırmıştır.
Sömürgecilik: Güçlü bir ülkenin, ekonomik ve stratejik çıkarlarını korumak amacıyla başka bir ülkenin topraklarını işgal ederek kontrol etmesi. Afrika kıtasında bu dönem boyunca yaygın olarak uygulanan sömürgecilik, kaynakların sömürülmesine ve yerel halkın baskı altına alınmasına yol açmıştır.
Orta Doğu'da Manda Yönetimleri:
- Sykes-Picot Anlaşması (1916): İngiltere ve Fransa, Osmanlı topraklarını kendi aralarında paylaştı.
- Manda Sisteminin Kurulması: Suriye ve Lübnan Fransız, Irak, Filistin ve Ürdün İngiliz mandasına bırakıldı.
- Arap Milliyetçiliğinin Yükselişi: Manda yönetimlerine karşı bağımsızlık hareketleri başladı.
- Filistin Sorunu: Yahudi göçleri ve Arap-Yahudi çatışmaları bölgenin istikrarsızlaşmasına yol açtı.
Afrika'da Sömürgecilik Faaliyetleri:
- Sömürge Sınırlarının Çizilmesi: Avrupa devletleri, Afrika'yı kendi çıkarlarına göre parçaladı.
- Doğal Kaynakların Sömürülmesi: Madenler ve tarım ürünleri sömürgeci devletlerce kontrol edildi.
- Toplumsal ve Kültürel Etkiler: Geleneksel yapılar bozuldu, batılı eğitim ve din yayıldı.
- Bağımsızlık Hareketleri: II. Dünya Savaşı sonrası hız kazandı, birçok Afrika ülkesi bağımsızlığını kazandı.
Kara Hakimiyet Teorisi: Halford Mackinder tarafından öne sürülen bu teoriye göre, Avrasya kıtasını kontrol eden bir devlet, dünyayı da kontrol edebilir. Kara gücünün önemini vurgulayan bu teori, özellikle II. Dünya Savaşı sırasında büyük stratejik önem kazanmıştır.
Deniz Hakimiyet Teorisi: Alfred Mahan’ın geliştirdiği bu teori, deniz ticaret yollarını ve stratejik su geçişlerini kontrol etmenin bir devletin küresel güç olma yolunda en önemli faktör olduğunu savunur.
Hava Hakimiyet Teorisi: Hava gücünün savaşlar üzerindeki belirleyici rolünü anlatan bu teori, II. Dünya Savaşı döneminde büyük önem kazanmıştır. Bu teoriye göre hava hakimiyetine sahip olan bir devlet, savaşın sonucunu etkileyebilir.
- Kara Hâkimiyet Teorisi (Halford J. Mackinder): Avrasya'nın "Dünya Adası" olarak kontrolünün dünya hakimiyeti için önemli olduğunu savunur.
- Deniz Hâkimiyet Teorisi (Alfred Thayer Mahan): Deniz gücünün uluslararası ticaret ve dünya hakimiyeti için kritik olduğunu belirtir.
- Hava Hâkimiyet Teorisi (Giulio Douhet): Hava üstünlüğünün geleceğin savaşlarında belirleyici olacağını öne sürer.
- Jeopolitik Stratejiler: Bu teoriler, devletlerin askeri ve siyasi stratejilerine yön vermiştir.
Meiji Restorasyonu: Japonya’nın modernleşme ve sanayileşme sürecine girdiği 1868 sonrasındaki dönemi ifade eder. Japonya, bu dönemde güçlü bir askeri ve ekonomik yapı kurarak Batılı ülkelerle rekabet edebilir hale gelmiştir.
Mançurya’nın İşgali (1931): Japonya, Çin’in kuzeydoğusunda bulunan Mançurya bölgesini işgal etmiş, böylece Uzak Doğu’da büyük bir güç olarak varlığını pekiştirmiştir. Bu olay, Japonya’nın yayılmacı politikasının göstergesidir.
- Meiji Restorasyonu (1868): Japonya'nın hızlı modernleşme ve sanayileşme süreci başladı.
- Askeri Gücün Artışı: Güçlü bir ordu ve donanma inşa edildi.
- Sino-Japon Savaşı (1894-1895) ve Rus-Japon Savaşı (1904-1905): Japonya, bölgesel bir güç olduğunu kanıtladı.
- İmparatorluk Genişlemesi: Kore, Mançurya ve Çin'in bazı bölgeleri üzerinde kontrol sağlandı.
- Batı ile İlişkiler: Başlangıçta batılı devletlerle iş birliği, ancak daha sonra rekabet ve çatışmalar yaşandı.
Siyasi Gelişmeler:
Faşizm: İtalya’da Benito Mussolini tarafından benimsenen otoriter bir yönetim biçimi. Faşizm, devletin toplumu tamamen kontrol altına aldığı ve birey haklarını sınırlayan bir sistem olarak tanımlanır.
Nasyonal Sosyalizm (Nazizm): Almanya’da Adolf Hitler tarafından yönetilen Nazi Partisi tarafından benimsenen ideoloji. Nazizm, aşırı milliyetçilik, antisemitizm ve otoriter yönetimle karakterize edilen bir ideolojidir.
Komünizm: Üretim araçlarının kamusal mülkiyete ait olduğu, sınıfsız bir toplum düzenini savunan ideoloji. Komünizm, Sovyetler Birliği önderliğinde dünya çapında işçi sınıfı arasında yayılmıştır.
- Totaliter Rejimlerin Yükselişi: Almanya'da Nazizm, İtalya'da Faşizm, İspanya'da Franco rejimi.
- Milletler Cemiyeti'nin Etkisizliği: Uluslararası sorunların çözümünde yetersiz kaldı.
- Münih Anlaşması (1938): Avrupa'da yatıştırma politikaları izlendi, ancak II. Dünya Savaşı'nı engelleyemedi.
- Sömürgecilik Karşıtı Hareketler: Asya ve Afrika'da bağımsızlık hareketleri başladı.
Ekonomik Gelişmeler:
- 1929 Dünya Ekonomik Buhranı: Küresel ekonomide büyük bir durgunluk ve işsizlik dönemi.
- New Deal Politikaları: ABD'de ekonomik toparlanma için devlet müdahaleci politikalar uygulandı.
- Ekonomik Milliyetçilik: Ülkeler korumacı politikalar benimsedi, uluslararası ticaret azaldı.
- Sanayileşme ve Teknolojik İlerlemeler: Otomotiv, kimya ve elektrik sektörlerinde yenilikler.
Sosyokültürel Olaylar:
Propaganda: Devletlerin kitleleri etkileme ve ideolojik amaçlarına yönlendirme amacıyla kullandıkları bilgi, medya ve iletişim araçlarını kapsar. Özellikle faşist ve otoriter devletler, toplumu kontrol altında tutmak için propaganda araçlarını yoğun şekilde kullanmışlardır.
Radyo ve Sinema: İletişim ve kitle kültüründe devrim yaratan bu iki araç, savaşlar arasında toplumu etkilemede önemli roller üstlenmiştir. Sinema, özellikle Amerika’da popüler kültürün yayılmasına katkıda bulunmuştur.
Kültürel Değişimler: 1920’ler ve 1930’larda kentleşme, endüstrileşme ve modern yaşam tarzları, dünya genelinde genç nesillerin hayatını dönüştürmüştür. Jazz müziği, modern dans ve yeni sosyal akımlar, bu dönemin karakteristik özelliklerindendir.
- **Kültürel Hareketler:** Art Deco, Sürrealizm gibi sanat akımları ortaya çıktı.
- **Kadın Hakları:** Birçok ülkede kadınlar oy hakkı elde etti.
- **Eğlence ve Medya:** Radyo ve sinema popüler hale geldi, kitle kültürü oluştu.
- **Caz Çağı:** Özellikle ABD'de caz müziği ve kültürü yaygınlaştı.
Bilimsel Gelişmeler:
- **Fizik ve Kimya:** Kuantum mekaniği ve izafiyet teorisi gibi alanlarda önemli ilerlemeler.
- **Tıp ve Psikoloji:** Penisilinin keşfi, psikanalizin gelişimi.
- **Teknolojik İcatlar:** Televizyonun icadı, hava taşımacılığında gelişmeler.
- **Astronomi ve Uzay Bilimi:** Evrenin genişlediği teorisi ortaya atıldı (Hubble).
👇 Bilgini Pekiştirme Zamanı👇
Açık Uçlu Sorular
TARİH 12 ÇTDT, 1.ÜNİTE
"Açık uçlu sorular, bilgilerini derinlemesine ifade etmene olanak tanır."
Daha Fazla OkuÇoktan Seçmeli Sorular
TARİH 12 ÇTDT, 1.ÜNİTE
Çoktan seçmeli sorular, sınav sürecinde zaman yönetimini kolaylaştırır.
Daha Fazla OkuKelime Bulmaca ve Eşleştirme
TARİH 12 ÇTDT, 1.ÜNİTE
Kelime oyunu ve eşleştirme aktiviteleri, kavramları daha hızlı öğrenmeyi destekler.
Daha Fazla OkuDoğru-Yanlış Soruları
TARİH 12 ÇTDT, 1.ÜNİTE
Doğru-yanlış soruları, temel bilgileri hızlıca gözden geçirmeye yardımcı olur
Daha Fazla OkuTarihsel Kronoloji
TARİH 12 ÇTDT, 1.ÜNİTE
Kronoloji çalışmaları, tarihsel olayları sıralı bir şekilde anlamaya yardımcı olur
Daha Fazla OkuTarih Kavramlar Sözlüğü
TARİH 12 ÇTDT, 1.ÜNİTE
Tarih kavramları, konuya hakimiyeti artırır ve analiz yeteneğini geliştirir.
Daha Fazla OkuBilgi Kartları
TARİH 11, 2.ÜNİTE
Bilgi kartları, temel bilgileri hızlıca gözden geçirmeyi ve bilgiyi kalıcı hale getiririr.
Daha Fazla Oku
Bugün öğrendiğin her bilgi, yarının başarısının temelini oluşturur.
Azimle çalışmaya devam et, hedeflerin seni bekliyor!;
Bilgiyi paylaşma yolunda bize eşlik ettiğin için teşekkür ederiz.!
Sizin Görüşünüz Bizim İçin Değerli!