BABI ALİ BASKINI: OSMANLI İMPARATORLUĞU'NDA DEVRİMCİ BİR DÖNÜM NOKTASI

 

Babı Ali Baskını-1913

BABI ALİ BASKINI: OSMANLI İMPARATORLUĞU'NDA DEVRİMCİ BİR DÖNÜM NOKTASI

Osmanlı İmparatorluğu'nun tarihinde birçok önemli olay ve dönem bulunmaktadır. Ancak, Babı Ali Baskını, bu tarihî süreç içinde ayrıcalıklı bir yere sahiptir. 23 Temmuz 1913 tarihinde Enver Bey ve Talat Bey'in önderlik ettiği bir grup İttihat ve Terakki üyesi tarafından hükûmet binasının (Bâb-ı Âli'nin) basılmasıyla gerçekleşen askerî darbedir.

Babı Ali Baskını, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki siyasi ve toplumsal değişimin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bu askeri darbe devlete değil de hükümete yönelik gerçekleştirilmiştir. Bu askeri darbe neticesinde İttihat ve Terakki Cemiyeti hükümeti ele geçirmiştir.

Baskın sonrasında İttihat ve Terakki Cemiyeti, yeni hükümetini kurmak için gerekli adımları atmıştır.

Bu baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürülmüş, Sadrazam Kâmil Paşa'ya zorla istifası ettirilmiştir. Darbe sonrasında Mahmud Şevket Paşa Hükûmeti kurulmuş ve İttihat ve Terakki Partisi yönetime hakim hale gelmiştir.

 

Babı Ali Baskınının Sebepleri: Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın hükümette etkin hale gelmesi, Birinci Balkan Savaşında yaşanan yenilgi ve Edirne'nin Bulgarlara bırakılacağı iddiası bu askeri darbeye zemin hazırlamıştır.

 

Enver Bey (1881-1922)

ENVER BEY (1881-1922):

Enver Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde (1914-1918) etkili bir askeri lider ve siyasetçi olarak öne çıkan önemli bir figürdür.

Enver Paşa, askeri kariyerine genç yaşta başlamış ve Harp Okulu'nda eğitim almıştır. İttihat ve Terakki Cemiyeti üyesi olan Enver Paşa, askeri yetenekleri ve siyasi etkinliği sayesinde hızla yükselmiştir. Balkan Savaşları (1912-1913) ve I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri operasyonlarında önemli bir rol oynamıştır.

Enver Paşa, 1914-1918 yılları arasında Osmanlı Harbiye Nazırı (Savaş Bakanı) olarak görev yapmıştır. Ayrıca I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Almanya'nın yanında yer almasını desteklemiş ve İmparatorluğun savaşa girmesinde etkili olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nun Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile ittifak kurarak İttifak Devletleri'nin safında yer aldığı bu dönemde Enver Paşa, Osmanlı ordusunun başkomutanlığını üstlenmiştir.

Birinci Dünya Savaşında alınan yenilgi sonrasında diğer İttihat ve Terakki üyeleri gibi Enver Bey de ülkeden ayrılmış ve Enver Bey, Orta Asya’ya giderek Basmacı Hareketine katılmıştır. Ruslara karşı Türkistan bağımsızlık hareketini yürüten Basmacılara katılan Enver Bey, Rusların baskını sonucunda 1922 yılında öldürülmüştür.

Özbekistan’da bulunan Enver Bey’in naaşı 1996 yılında Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel zamanında Türkiye’ye getirilmiş ve Abide-i Hürriyet Tepesine defnedilmiştir.

 

Ahmet Mithat Paşa (1856-1913)

MAHMUT ŞEVKET PAŞA (1856-1913)

1913 yılında Enver Paşa liderliğinde gerçekleştirilen Babıali Baskını'nın ardından Mahmut Şevket Paşa, sadrazam olarak atandı. Babıali Baskını, İttihat ve Terakki Cemiyeti üyelerinin II. Meşrutiyet dönemindeki siyasi iktidarlarını güçlendirmek amacıyla gerçekleştirdikleri bir darbedir. Mahmut Şevket Paşa, bu dönemde devletin içindeki istikrarsızlığı sona erdirmek ve reformları hayata geçirmek için önemli bir rol üstlenmiştir.

23 Ocak 1913 - 11 Haziran 1913 tarihleri arasında 4 ay 9 gün sadrazamlık yapan Mahmut Şevket Paşa, 11 Haziran 1913 günü Beyazıt Meydanı'nda makam otomobilinin içindeyken uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürülmüştür.