OSMANLI DEVLETİ'NDE KULLANILAN DEFTER ÇEŞİTLERİ

 

OSMANLI DEVLETİ'NDE KULLANILAN MÜHİMME, RÜUS, TAHRİR, TEREKE VE ZİMEM DEFTERLERİ

Osmanlı Devleti, uzun bir süre (600 Yüzyıl) boyunca güçlü ve geniş bir imparatorluk olarak varlığını sürdürdü. Bu imparatorlukta, idari, mali ve hukuki işlerin düzenlenmesi için çeşitli defterler kullanılmıştır.

SORU: Divanı Hümayunda alınan kararlar hangi defterlere kaydedilirdi?

CEVAP: MÜHİMME DEFTERLERİ

Mühimme Defterleri:

Mühimme defterleri, Osmanlı Devleti'nde padişahın emir ve fermanlarını kaydettiği önemli defterler olmasının yanında Divanı Hümayunda alınan kararların kaydedildiği defterlerdir. Ayrıca Bu defterlerde, padişahın yazılı emirleri, diplomatik yazışmalar, devlet adamlarının atamaları ve diğer önemli olaylar yer alırdı. Mühimme defterleri, devletin merkezi yönetimini sağlamak ve hükümetin düzenini korumak için büyük bir öneme sahipti.

Rüus Defterleri:

Ruus defterleri, Osmanlı Devleti'nde vergi kayıtlarını tutmak için kullanılan defterlerdir. Bu defterlerde, toprak sahiplerinin adları, toprakların büyüklüğü, hasat miktarı ve tahsil edilen vergi miktarı gibi bilgiler yer alırdı. Ruus defterleri, toprak mülkiyeti ve vergi sisteminin düzenlenmesi için büyük bir öneme sahipti. Devletten maaş alan memurların kaydedildiği defterlerdir.

Tahrir Defterleri:

Tahrir defterleri, Osmanlı Devleti'nde yerleşim birimlerinin, arazilerin ve nüfusun kaydedildiği defterlerdir. Bu defterlerde, köylerin adları, arazilerin kullanımı, mülk sahiplerinin isimleri, nüfus sayımları ve vergi tahsilatı gibi bilgiler yer alırdı. Tahrir defterleri, devletin toprak yönetimi, nüfus kontrolü ve vergi tahsili gibi konularda bilgi sağlamak için kullanılırdı. Yeni fethedilen topraklar bu defterlere kaydedilirdi.

Tereke Defterleri:

Tereke defterleri, Osmanlı Devleti'nde miras işlemlerinin kaydedildiği defterlerdir. Bu defterlerde, ölen kişilerin mirasçıları, mirasın dağılımı, mal varlığı ve diğer miras işlemleriyle ilgili bilgiler yer alırdı. Tereke defterleri, hukuki süreçleri yönetmek, elverişli bir miras dağılımı sağlamak ve potansiyel anlaşmazlıkları çözmek için kullanılırdı.

Zimem Defterleri:

Zimem defterleri, Osmanlı Devleti'nde vergi tahsilatının izlendiği ve kaydedildiği defterlerdir. Bu defterlerde, vergi verenlerin isimleri, vergi miktarları, vergi ödeme tarihleri ve diğer vergiye tabi varlıkları kaydedilirdi. Zimem defterleri, devletin gelirlerini takip etmek, vergi tahsilatını düzenlemek ve mali denetim sağlamak için kullanılırdı. Bir nevi borçluların kaydedildiği defterlere verilen isimdir.

Şerriye Sicilleri:

Kadı Defterleri olarak da bilinen Şerriye Sicilleri Osmanlı Devletinde Kadının başkanlık yaptığı mahkemelerde görülen davaların kaydedildiği defterlere verilen isimdir.

 

Sonuç: olarak Osmanlı Devleti'nde idari, mali ve hukuki işlerin düzenlenmesi için çeşitli defterler kullanılmıştır. Mühimme defterlerine, divanda alınan kararlar kaydedilirken, ruus defterlerine vergi kayıtları tutulurdu. Tahrir defterleri fethedilen topraklar ve nüfus kaydedilirken, tereke defterlerine mirasçılar kaydedilmiştir. Zimem defterleri ise borçlar kaydedilmiştir. Bu defterler, Osmanlı Devleti'nin idari düzenini ve yönetimini sağlamak için büyük bir öneme sahiptir.