ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ (1075-1308):

 

ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ (1075-1308): Tarih, Kuruluş ve Önemli Olaylar

Anadolu Selçuklu Devleti, Türk-İslam tarihinde önemli bir dönemi temsil eden ve Anadolu'nun siyasi, kültürel ve ekonomik gelişiminde etkili olan bir devlettir. İşte Anadolu Selçuklu Devleti'nin kuruluşu ve önemli olayları:

1. Kuruluş ve İlk Yıllar:

• Devlet, Süleyman Şah tarafından 1077 yılında İznik merkezli olarak kuruldu. Bu dönemde İznik, Bizanslılardan alındı.
• Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'ın fermanıyla Süleyman Şah, Anadolu'nun hükümdarı olarak tanındı. Böylece Türkiye Selçuklu Devleti kurulmuş oldu.
• Devletin kurucusu Süleyman Şah, Suriye Selçuklularıyla yapılan savaşta öldü ve Suriye'ye defnedildi.

2. I. Kılıçarslan Dönemi:

• Süleyman Şah'ın yerine oğlu I. Kılıçarslan tahta geçti. Kayınpederi olan Çaka Bey'i öldürerek tahtı sağlamlaştırdı.
• Birinci Haçlı Seferi döneminde İznik Haçlılar tarafından kaybedilince, başkent Konya'ya taşındı.

3. Miryokefalon Savaşı (1176):

• II. Kılıçarslan döneminde Bizanslılara karşı Miryokefalon Savaşı kazanıldı. Bu zafer, Anadolu'nun tapusu olarak görüldü ve Türklerin Anadolu'da kalıcı olduğunu gösterdi.

4. I. Aleaddin Keykubat Dönemi:

• Bu dönemde Anadolu Selçuklu Devleti en parlak dönemini yaşadı. Türk Beylikleri, I. Aleaddin Keykubat tarafından tek çatı altında toplandı ve Anadolu'nun siyasi birliği sağlandı.
• Harzemşahlarla yapılan Yassıçemen Savaşı'nda (1230) Harzemşahlar yenildi ve Moğollarla komşu olundu. Bu dönemde Moğol tehlikesi ortaya çıkmıştır.

5. II. Gıyasettin Keykubat Dönemi:

• II. Gıyasettin Keykubat'ın tahta çıkmasında etkili olan Sadettin Köpek, I. Aleaddin Keykubat'ın zehirlenmesine parmağı olduğu düşünülen bir devlet adamıdır.
• II. Gıyasettin Keyhüsrev döneminde Baba İshak İsyanı (1240) Anadolu Selçuklu Devleti'nin güç kaybetmesine neden oldu.

6. Kösedağ Savaşı (1243) ve Sonrası:

• Moğollarla yapılan Kösedağ Savaşı'nda Anadolu Selçuklu Devleti ağır bir yenilgi aldı ve devlet zayıflama dönemine girdi.
• Bu savaş sonrası Moğollar, Anadolu'da etkin hale geldi. Türkiye Selçuklu Devleti siyasi otoritesini kaybetti, ikinci dönem Türk Beylikleri kuruldu.

7. II. Mesut'un Ölümü (1308) ve Devletin Yıkılması:

• II. Mesut'un 1308 yılında ölümüyle Türkiye Selçuklu Devleti tamamen çöktü. Bu süreçte Osmanlı Devleti, Türkiye Selçuklu Devleti'nin temelleri üzerine kuruldu.

Anadolu Selçuklu Devleti, Türk-İslam tarihindeki rolü, Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında, ticaretin gelişiminde ve siyasi birlik sağlama çabalarında büyük öneme sahiptir. Devletin yıkılmasının ardından Anadolu'da kurulan Türk Beylikleri, Osmanlı Devleti'nin yükselişine zemin hazırlamıştır.

Önemli Bilgiler: Büyük Selçuklular ve Anadolu Tarihi Bağlamında

1. Büyük Selçuklu İlk Akınları ve Anadolu'ya Yerleşme:

   • Çağrı Bey döneminde Anadolu'ya ilk akınlar gerçekleştirilmiştir.
   • Sultan Alparslan döneminde Anadolu'ya yerleşme amacıyla akınlar yapılmıştır.

2. Anadolu'nun Türklere Açılması:

   • Malazgirt Savaşı (1071) sonucunda Anadolu'nun kapıları Türklere açılmıştır.
   • Sultan Alparslan, komutanlarına Anadolu'yu fethetme emri vermiştir.

3. Anadolu'da Beyliklerin Kurulması:

   • Sultan Alparslan döneminde Anadolu'yu fetheden komutanlara "Kılıç Hakkı" olarak fethettikleri topraklar verilmiş ve Anadolu'da beylikler kurulmuştur.

4. Oğuz Türkleri ve Anadolu'ya Yerleştirilmesi:

   • Büyük Selçuklu Devleti'nin aracılığıyla Orta Asya'dan göç eden Oğuz Türkleri Anadolu'ya yerleştirilmiştir.
   • Türklerin ilk yerleştiği yerlerden biri Ahlat'tır.

5. Anadolu'nun İsimlendirilmesi:

   • 12. yüzyıldan itibaren Marco Polo ve İbni Batuta gibi gezginler, Anadolu için "Türkiye" adını kullanmışlardır.

6. I. Dönem Türk Beylikleri:

   • Büyük Selçuklu komutanlarının Anadolu'daki fetihlerinden sonra I. Dönem Türk Beylikleri kurulmuştur.

7. Türkiye Selçuklu Devleti ve Türk Siyasi Birliği:

   • İznik merkezli kurulan Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti, I. Dönem Türk Beyliklerini tek çatı altında toplayarak Anadolu'da Türk siyasi birliğini sağlamıştır.
   • Miryokefalon Savaşı sonrası Türklerin Anadolu'dan çıkarılamayacağı kabul edilmiştir.

8. Kösedağ Savaşı ve II. Dönem Türk Beylikleri:

   • Moğollarla yapılan Kösedağ Savaşı sonrası Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti zayıflamış, Anadolu'da II. Dönem Türk Beylikleri kurulmuştur.

9. Osmanlı Devleti'nin Yükselişi ve Anadolu'nun Birleşmesi:

   • Osmanlı Devleti, Anadolu'daki II. Dönem Türk Beyliklerini birleştirerek Anadolu'nun siyasi birliğini sağlamıştır.
   • Osmanlılar, Anadolu Selçuklu Devleti'nden sonra Anadolu'nun Türk siyasi birliğini sağlayan ikinci devlettir.

Bu önemli bilgiler, Büyük Selçuklu Devleti'nin Anadolu'ya etkisinin ve Anadolu Selçuklu Devleti'nin önemli olaylarının anlaşılmasına yardımcı olmaktadır.