Sınavlara hazırlanırken, doğru kaynaklarla çalışmak başarının en önemli anahtarıdır.
Sınav yolculuğunda ihtiyacın olan tüm bilgiler burada seni bekliyor;
Şimdi hedeflerine emin adımlarla ilerle!
11. SINIF TARİH, 2. ÜNİTE:
DEĞİŞİM ÇAĞINDA AVRUPA VE OSMANLI
1. Katolik Kilisesi’nin Yükselişi ve Düşüşü
Yükselişi: Orta Çağ boyunca Katolik Kilisesi, Avrupa’da en güçlü kurum haline gelmiştir. Siyasi gücü, zenginliği ve toplum üzerindeki etkisi artmıştır. Kilise, krallar üzerinde dahi baskı kurmuş ve toplumsal yapıyı etkilemiştir.
Düşüşü: Kilise’nin yozlaşması, yüksek vergiler ve endüljans satışı gibi uygulamalar halk arasında hoşnutsuzluğa yol açmıştır. Martin Luther’in başlattığı Reform Hareketi, Kilise’nin otoritesini sarstı. Bu durum, Osmanlı açısından Avrupa’da dini bölünmelerin yaşanmasına ve Osmanlı’nın Avrupa’ya karşı stratejik avantaj elde etmesine yol açmıştır.
Değerlendirme: Katolik Kilisesi’nin gücünün azalması, Avrupa’da modern devlet yapılarının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Osmanlı Devleti, bu dini bölünmeden faydalanarak Avrupa’daki siyasi rekabetten yararlanmıştır.
2. Katolik Kilisesi’ne Tepkiler ve Değişim
a. Rönesans (Yeniden Doğuş) Hareketi
Açıklama: Rönesans, 14. yüzyıl İtalya’sında başlayarak tüm Avrupa’ya yayılan bir kültürel ve entelektüel yenilik dönemidir. Bu dönemde hümanizm akımı, insanı ve bireyi ön plana çıkararak sanatta, bilimde ve edebiyatta büyük gelişmeler yaşanmasına neden olmuştur.
Değerlendirme: Rönesans, Avrupa’da bilimsel ve kültürel gelişmeleri hızlandırarak modern düşüncenin temelini atmıştır. Osmanlı Devleti ise bu gelişmelerden sınırlı şekilde etkilendi; bu durum Osmanlı’nın Avrupa’nın gerisinde kalmasına katkı sağlamıştır.
b. Reform Hareketi
Açıklama: Martin Luther’in 1517’de Katolik Kilisesi’ne karşı başlattığı Reform Hareketi, kilisenin yozlaşmasına tepki olarak ortaya çıkmıştır. Protestanlık mezhebinin doğmasıyla birlikte Avrupa’da dini bölünme meydana gelmiştir. Bu durum Osmanlı Devleti için olumlu bir gelişme olmuş, Avrupa’daki mezhep çatışmalarından faydalanmasını sağlamıştır.
Değerlendirme: Reform hareketi, Avrupa’da dini çeşitliliğin artmasına yol açmış ve Osmanlı Devleti’ne Avrupa’da daha etkili bir politika izleme fırsatı sunmuştur.
c. Sosyal ve Ekonomik Alanlarda Değişim
Açıklama: Burjuvazi sınıfının güçlenmesi ve ticaretin önem kazanmasıyla Avrupa ekonomisi, feodal yapıdan ticarete dayalı bir yapıya geçiş yapmıştır. Bu durum, Osmanlı ekonomisinin Avrupa’nın yeni ticaret yollarına uyum sağlamakta zorlanmasına neden olmuştur.
Değerlendirme: Bu değişimler, modern Avrupa toplumunun temellerini atarak Osmanlı’nın Avrupa’daki sosyal, ekonomik ve dini birlikteliğin bozulmasından faydalanmasını sağlamıştır.
1. Westphalia Barışı (1648)
Avrupa’da Otuz Yıl Savaşları’nı sona erdiren Westphalia Barışı, modern devlet anlayışının temelini atan bir dönüm noktasıdır. Her devletin kendi sınırları içerisinde egemen olduğu ve başka bir devletin iç işlerine karışamayacağı ilkesi benimsenmiştir.
Değerlendirme: Westphalia Barışı, ulus-devlet kavramının temelini atmış ve Osmanlı Devleti için Avrupa’daki Hristiyan birliğinin sona ermesiyle stratejik bir avantaj doğurmuştur.
2. Bilim Devrimi ve Etkileri
Bilim Devrimi ile Galileo, Newton gibi bilim insanları evrenin bilimsel yöntemlerle anlaşılabileceğini göstermiştir. Bu gelişmeler, Avrupa’da akıl ve bilime dayalı bir dünya görüşünü teşvik etmiştir.
Değerlendirme: Bilim Devrimi, Avrupa’da teknolojik ilerlemeye yol açarken Osmanlı Devleti’nin askeri ve teknolojik olarak geride kalmasına neden olmuş ve uzun vadede Osmanlı’nın zayıflamasına katkıda bulunmuştur.
1. Coğrafi Keşifler’le Zenginleşen Avrupa
Avrupalıların Coğrafi Keşifler sonucunda yeni ticaret yollarını bulması ve Amerika’daki değerli madenleri keşfetmeleri, Avrupa’nın zenginleşmesine yol açmıştır. Bu durum, Osmanlı’nın Doğu-Batı ticaret yolları üzerindeki hâkimiyetini zayıflatmıştır.
Değerlendirme: Coğrafi keşifler, Osmanlı’nın ticari önemini azaltarak Osmanlı ekonomisinin zayıflamasına neden olmuştur.
2. Kapitülasyonların Sürekli Hâle Gelmesi
Osmanlı Devleti, ticareti artırmak için Avrupalılara kapitülasyonlar tanımıştır. Ancak bu imtiyazlar zamanla Osmanlı ekonomisinin Avrupalı tüccarlara bağımlı hale gelmesine neden olmuştur.
Değerlendirme: Kapitülasyonlar, Osmanlı Devleti’nin ekonomik bağımsızlığını kaybetmesine ve dışa bağımlı bir ekonomik yapıya geçmesine yol açmıştır.
3. Merkantilist Ekonomi ve Askerî Devrim’in Osmanlı Savaş Organizasyonuna Etkileri
Avrupa’daki merkantilist ekonomi anlayışı ve askeri devrim, Osmanlı’nın geleneksel savaş stratejileri ile rekabet etmesini zorlaştırmıştır. Osmanlı, Avrupa’nın yeni askeri tekniklerine uyum sağlamakta zorlanmıştır.
Değerlendirme: Avrupa’daki askeri gelişmelere uyum sağlayamayan Osmanlı Devleti, askeri gücünü korumakta zorlanmış ve savaşlarda etkinliğini kaybetmiştir.
1. Celâli İsyanları
Tımar sisteminin bozulması ve yüksek vergiler, Anadolu’da huzursuzluğa yol açmış, Celali İsyanları ile merkezi yönetim zayıflamıştır.
Değerlendirme: Celali İsyanları, Osmanlı Devleti’nde iç güvenliğin bozulmasına ve ekonomik düzenin sarsılmasına neden olmuştur.
2. Yeniçeri İsyanları
Disiplin kaybı ve çıkar çatışmaları nedeniyle Yeniçeri İsyanları, Osmanlı Devleti’nde askeri gücün zayıflamasına yol açmıştır.
Değerlendirme: Yeniçeri İsyanları, Osmanlı Devleti’nin askeri ve iç güvenlik yapısını tehdit ederek devletin zayıflamasına yol açmıştır.
1. Celâli İsyanları
Tımar sisteminin bozulması ve yüksek vergiler, Anadolu’da huzursuzluğa yol açmış, Celali İsyanları ile merkezi yönetim zayıflamıştır.
Değerlendirme: Celali İsyanları, Osmanlı Devleti’nde iç güvenliğin bozulmasına ve ekonomik düzenin sarsılmasına neden olmuştur.
2. Yeniçeri İsyanları
Disiplin kaybı ve çıkar çatışmaları nedeniyle Yeniçeri İsyanları, Osmanlı Devleti’nde askeri gücün zayıflamasına yol açmıştır.
Değerlendirme: Yeniçeri İsyanları, Osmanlı Devleti’nin askeri ve iç güvenlik yapısını tehdit ederek devletin zayıflamasına yol açmıştır.
1. Ekber ve Erşed Sistemine Geçilmesi
Taht Kavgalarını Azaltma: Hanedan içindeki taht kavgalarını önlemek amacıyla, en büyük ve olgun olanın tahta geçmesi esas alındı. Bu sistem Osmanlı Devleti’nde yönetim istikrarını sağlamaya yardımcı oldu.
Değerlendirme: Ekber ve Erşed Sistemi, taht kavgalarını azaltarak Osmanlı hanedanında istikrarı sağladı.
2. Osmanlı Islahat Layihaları
Devleti Güçlendirme Çabaları: Osmanlı, Avrupa karşısında zayıflığını fark edip devletin yapısını modernleştirmek için çeşitli reform projeleri hazırladı. Ancak bu reformlar yeterli olmadı ve devletin yapısal sorunlarını tam olarak çözemedi.
Değerlendirme: Islahat Layihaları, Osmanlı Devleti’nin ayakta kalma çabalarını temsil eder, ancak bu çabalar Avrupa ile olan farkı kapatmada yetersiz kalmıştır.
Kültürel ve Sosyal Yenilikler: Osmanlı’da sanat, edebiyat ve sosyal hayatta değişimler yaşandı. Avrupa kültürüne artan ilgi, modernleşme yolunda küçük adımlar atılmasını sağladı. Ancak Lale Devri, halkın yaşadığı ekonomik sıkıntılar nedeniyle çok eleştirildi.
Değerlendirme: Lale Devri, Osmanlı modernleşmesinin başlangıcı olarak görülse de devletin ihtişamlı günlerinin geride kaldığını gösteren bir dönemin de simgesi olmuştur.
Bilgiye Erişimde Dönüm Noktası: Matbaanın Osmanlı’ya girişi bilgiye erişimi kolaylaştırdı. Ancak dini sebeplerle sınırlı kullanımı, Avrupa’daki bilgi akışının hızını yakalamada yetersiz kaldı.
Değerlendirme: Matbaanın sınırlı kullanımı, Osmanlı’da bilgiye erişimi artırmış ancak Avrupa ile olan entelektüel farkın kapanmasını sağlayamamıştır.
Kâtip Çelebi’nin Bilimsel Katkıları: Kâtip Çelebi, coğrafya, tarih ve bibliyografi alanında önemli eserler vermiştir. Bu eserler, Osmanlı toplumunda bilimsel düşünceyi yaymaya katkıda bulundu.
Değerlendirme: Kâtip Çelebi, Osmanlı’da bilim ve kültürün gelişmesine katkı sağlamıştır ancak dönemin şartları sebebiyle bu etki sınırlı kalmıştır.
Disiplin ve Reform Hareketleri: IV. Murad, Osmanlı Devleti’nde disiplini sağlamak için sert önlemler aldı. İçki ve tütün yasağı gibi yasaklarla halkı denetlemeye çalıştı ve askeri alanda reformlar yaptı. Bu reformlar Osmanlı’nın askeri gücünü yeniden sağlamlaştırma amacını taşıyordu.
Değerlendirme: IV. Murad’ın reformları, kısa vadede iç güvenliği sağlamış olsa da kalıcı reformlara dönüşmediği için Osmanlı Devleti’nin uzun vadeli sorunlarını çözmede yetersiz kalmıştır.
👇 Bilgini Pekiştirme Zamanı👇
Açık Uçlu Sorular
TARİH 11, 2.ÜNİTE
"Açık uçlu sorular, bilgilerini derinlemesine ifade etmene olanak tanır."
Daha Fazla OkuÇoktan Seçmeli Sorular
TARİH 11, 2.ÜNİTE
Çoktan seçmeli sorular, sınav sürecinde zaman yönetimini kolaylaştırır.
Daha Fazla OkuKelime Bulmaca ve Eşleştirme
TARİH 11, 2.ÜNİTE
Kelime oyunu ve eşleştirme aktiviteleri, kavramları daha hızlı öğrenmeyi destekler.
Daha Fazla OkuDoğru-Yanlış Soruları
TARİH 11, 2.ÜNİTE
Doğru-yanlış soruları, temel bilgileri hızlıca gözden geçirmeye yardımcı olur
Daha Fazla OkuTarihsel Kronoloji
TARİH 11, 2.ÜNİTE
Kronoloji çalışmaları, tarihsel olayları sıralı bir şekilde anlamaya yardımcı olur
Daha Fazla OkuTarih Kavramlar Sözlüğü
TARİH 11, 2.ÜNİTE
Tarih kavramları, konuya hakimiyeti artırır ve analiz yeteneğini geliştirir.
Daha Fazla OkuBilgi Kartları
TARİH 11, 2.ÜNİTE
Bilgi kartları, temel bilgileri hızlıca gözden geçirmeyi ve bilgiyi kalıcı hale getiririr.
Daha Fazla Oku
Bugün öğrendiğin her bilgi, yarının başarısının temelini oluşturur.
Azimle çalışmaya devam et, hedeflerin seni bekliyor!;
Bilgiyi paylaşma yolunda bize eşlik ettiğin için teşekkür ederiz.!
Sizin Görüşünüz Bizim İçin Değerli!