Tarih kavramları, geçmişi anlamak ve yorumlamak için kullanılan temel yapı taşlarıdır. Bu kavramlar, olayları analiz ederken doğru bir bakış açısı geliştirmenize ve tarihsel bilgiyi sistematik bir şekilde öğrenmenize olanak tanır.
TARİH KAVRAMLAR SÖZLÜĞÜ
II. Mahmut tarafından kurulan Osmanlı'nın modern ordusu.
Osmanlı Devleti'nde eyaletlerin idari ve askeri yöneticisi olan ve eyaletlerde en üst yetkili olarak görev yapan yönetici.
Halkın yönetimde doğrudan söz sahibi olduğu, temsilciler aracılığıyla yönetilen devlet sistemi. Türkiye Cumhuriyeti 29 Ekim 1923'te bu sistemle yönetilmeye başlanmıştır.
Osmanlı Devleti'nde tımarlı sipahilerin maaşlarının toprak gelirleriyle karşılandığı sistem. Bu sistem sayesinde devlet, maaş yükünü azaltmış ve asker sayısını artırmıştır.
Osmanlı Devleti'nin deniz gücü, özellikle Akdeniz ve Karadeniz'deki hakimiyeti korumak ve deniz aşırı toprakları savunmak için kullanılmıştır. En parlak dönemlerini Fatih Sultan Mehmet ve Kanuni Sultan Süleyman zamanında yaşamıştır.
Hükümdarlık yetkisini simgeleyen, törensel bir giysi. İslamiyet'in kabulünden sonra Osmanlı padişahları hilat giyerek iktidarlarını resmileştirmişlerdir.
Osmanlı hükümdarlarının, Cuma namazlarında isimlerinin camilerde okunmasıyla, iktidarlarının ve bağımsızlıklarının sembolik olarak onaylandığı dua.
İlk Türk devletlerinde uygulanan yönetim şekli. Ülke, doğu ve batı olarak iki yönetim bölgesine ayrılırdı; doğuyu kağan, batıyı ise yabgu yönetirdi. Bu sistem federatif bir yapıyı simgeler.
İlk Türk devletlerinde hükümdara verilen en yüksek unvanlardan biri. Kağan, hem siyasi hem de dini lider olarak kabul edilirdi.
Osmanlı Devleti'nin merkezi ordusunu oluşturan asker sınıfı. Kapıkulu askerleri, devşirme sistemi ile toplanan ve doğrudan padişaha bağlı olan profesyonel askerlerden oluşurdu.
Hükümdarın iktidarının tanrı tarafından verildiğine inanılan ve halkın ona itaat etmesini sağlayan güç türü. Türkler arasında "kut" anlayışı ile desteklenmiştir.
Yerleşik olmayan, sürekli olarak belirli alanlarda dolaşan ve hayvancılıkla uğraşan yaşam tarzı. İslamiyet öncesi Türklerin yaşam tarzının temel özelliklerinden biridir.
Hükümdarın, devleti yönetme yetkisini Gök Tanrı'dan aldığına inanılan düşünce. Bu anlayış, Türk devletlerinin iktidar yapısının temel unsurlarından biridir.
Devletin, din kurallarından bağımsız olarak yönetilmesi anlayışı. Türkiye Cumhuriyeti, laiklik ilkesine dayanarak modern bir devlet yapısına sahiptir.
Osmanlı Devleti'nin başkent İstanbul'u kapsayan yönetim birimi. Merkez teşkilatı, saray ve Divan-ı Hümayun gibi önemli devlet organlarını içerir.
Osmanlı Devleti'nde eyaletlerin bir alt birimi olarak görev yapan yönetim birimi. Sancaklar, sancakbeyleri tarafından yönetilir ve bölgesel idari sorumlulukları yerine getirirlerdi.
Osmanlı Devleti'nde toprak gelirleri karşılığında askerlik yapan, atlı askerlere verilen ad. Tımarlı sipahiler, barış zamanında eyaletlerde güvenliği sağlarken, savaş zamanında ordunun bir parçası olarak görev yapardı.
Devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı, kurultay olarak da bilinen meclis. Toy, hükümdarın önemli kararları aldığı ve yöneticilere danıştığı bir platformdur.
Osmanlı padişahlarının resmi mührü olarak kullanılan imza. Tuğra, devlet belgelerinde hükümdarın otoritesini temsil eder.
Osmanlı kapıkulu ordusunun en önemli birliğini oluşturan, padişaha sadık askerler. Yeniçeriler, ömür boyu askerlik yapar ve devlet tarafından maaş alırlardı.
Türk-İslam devletlerinde, haksızlığa uğrayan halkın başvurabileceği, adaleti sağlamak amacıyla kurulan ve hükümdarın başkanlık ettiği yüksek mahkeme.
Osmanlı Devleti'nin merkez ordusunu oluşturan asker sınıfı. Devşirme sistemi ile toplanan Hristiyan çocukların eğitilerek Müslüman yapılmasıyla oluşturulmuştur.
Osmanlı Devleti'nin başkent İstanbul'da bulunan yönetim birimi. Saray, Divan-ı Hümayun ve diğer önemli idari organları içerir.
Osmanlı Devleti'nin en yüksek yönetici unvanı olan hükümdar. Padişahlar, yasama, yürütme ve yargı yetkilerini ellerinde tutarak mutlak bir otoriteye sahipti.
Osmanlı Devleti'nde, toprak gelirleri karşılığında askerlik yapan atlı askerler. Barış zamanında eyaletlerde güvenliği sağlarken, savaş zamanında orduya katılırlardı.
Devlet işlerinin görüşüldüğü ve karara bağlandığı kurultay ya da meclis. Toy, hükümdarın danışmanlarıyla toplandığı bir platformdu.
Osmanlı padişahlarının belgelerde kullandığı resmi mühür. Tuğra, padişahın otoritesini ve iktidarını simgelerdi.
Orta Asya'dan gelen ve tarihin ilk dönemlerinden itibaren devlet kurmuş olan millet. Türkler, tarihte önemli devletler kurarak kültürlerini ve yönetim sistemlerini geniş bir coğrafyada yaymışlardır.
Osmanlı Devleti'nin kapıkulu ordusunda yer alan, padişaha bağlı askerlerden oluşan birlik. Yeniçeriler, devlete sadakatle bağlı olup ömür boyu askerlik yaparlardı.
Osmanlı Devleti'nde sadrazam ve vezirlerin yargılandığı, padişaha karşı işlenen büyük suçların cezalandırıldığı yüksek mahkeme.
Osmanlı Devleti'nde Müslüman olmayan tebaanın dini özgürlükleri korunan ve vergi karşılığında devlet tarafından güvenliği sağlanan statüdeki halk.
Osmanlı Devleti'nin başkent ve çevresinde güvenliği sağlayan asker sınıfı. Merkez ordusu, genellikle devletin iç güvenliği ve başkentin korunmasıyla görevlendirilirdi.
Osmanlı Devleti'nde geniş toprakların yönetilmesi için kurulan idari birimler. Eyaletler beylerbeyleri tarafından yönetilirdi ve içinde sancak, kaza gibi alt birimler bulunurdu.
Osmanlı Devleti'nin 1517'de Yavuz Sultan Selim'in Mısır'ı fethetmesiyle devraldığı ve tüm Müslümanların dini liderliğini ifade eden makam.
Osmanlı Devleti'nde hanedan üyeleri tarafından yönetimin babadan oğula geçtiği sistem. Saltanat, 1922 yılında TBMM tarafından kaldırılmıştır.
Osmanlı Devleti'nde padişahın yanında devlete dair işlerin yönetilmesine yardımcı olan en yüksek rütbeli devlet görevlisi. Vezirler, Divan-ı Hümayun toplantılarına katılarak karar alma sürecinde etkili olurdu.
Bugün öğrendiğin her bilgi, yarının başarısının temelini oluşturur.
Azimle çalışmaya devam et, hedeflerin seni bekliyor!;
Bilgiyi paylaşma yolunda bize eşlik ettiğin için teşekkür ederiz.!
Sizin Görüşünüz Bizim İçin Değerli!