Tarih kavramları, geçmişi anlamak ve yorumlamak için kullanılan temel yapı taşlarıdır. Bu kavramlar, olayları analiz ederken doğru bir bakış açısı geliştirmenize ve tarihsel bilgiyi sistematik bir şekilde öğrenmenize olanak tanır.
TARİH KAVRAMLAR SÖZLÜĞÜ
17. ve 18. yüzyılda akıl ve bilimin ön planda olduğu, özgürlük ve insan hakları gibi fikirlerin geliştiği kültürel ve entelektüel hareket.
II. Mahmut tarafından kurulan Osmanlı'nın modern ordusu.
Osmanlı taşrasında etkili olan yerel güç odakları veya ileri gelenler. Tanzimat Dönemi’nde yetkileri sınırlandırılarak merkezî otorite artırılmıştır.
Osmanlı Devleti'nde belirli bir bedel karşılığında askerlikten muaf olma uygulaması.
Osmanlı hâkimiyetinde olan, milliyetçilik hareketlerinin yoğun olduğu ve ayrılıkçı faaliyetlerin görüldüğü güneydoğu Avrupa bölgesi.
Fransız İhtilali’nin simgesi haline gelen, 1789 yılında devrimciler tarafından basılan ünlü hapishane.
16. yüzyılın sonlarından itibaren Osmanlı Devleti’nde, Anadolu’da tımar sisteminin bozulması ve vergilerin ağırlaşması nedeniyle başlayan isyanlardır. Bu isyanlar, Osmanlı’nın iç güvenliğini tehdit etmiş ve merkezi otoritenin zayıflamasına yol açmıştır. Celali İsyanları, kırsal kesimde yaşanan sosyal ve ekonomik sorunların bir yansıması olarak Osmanlı yönetiminin iç istikrarını sağlamakta zorlanmasına neden olmuştur.
Halkın egemenliğine dayanan, devlet başkanının seçimle belirlendiği yönetim biçimi.
Ekonomide devletin aktif rol aldığı bir ekonomik sistem.
Osmanlı Devleti’nin askerî sınıfa yetiştirmek üzere Hristiyan gençleri toplayıp eğitme sistemi.
Osmanlı Devleti’nin Avrupa'daki güçler arasında denge kurarak toprak bütünlüğünü koruma stratejisi.
Bir toplumun siyasi, sosyal ya da ekonomik yapısını köklü bir şekilde değiştiren büyük yenilik hareketi.
Ülkeler arası ilişkileri barışçıl yollarla düzenlemeyi amaçlayan, resmi görüşme ve müzakere süreci.
Bir ülkenin ekonomisinin başka bir ülkeye bağımlı olması durumu.
Bir ülkenin diğer ülkelere siyasi veya ekonomik olarak hükmetme politikası.
Orta Çağ Avrupa'sında, soyluların toprak sahipliği yoluyla köylüler üzerinde egemenlik kurduğu ekonomik ve toplumsal sistem.
1789 yılında Fransa’da gerçekleşen, monarşinin sona erip halk egemenliğine dayalı bir düzenin kurulduğu devrim.
Osmanlı Devleti’nde Müslüman olmayan tebaaya verilen genel isim. Tanzimat ve Islahat Fermanları ile hakları genişletilmiştir.
Üretim için gerekli olan, doğal kaynaklardan elde edilen işlenmemiş materyal.
Bir devletin veya topluluğun diğerleri üzerinde kurduğu üstünlük veya hakimiyet.
Bir ülkenin dış ülkelere mal veya hizmet satma işlemi.
Bir ülkenin siyasi, sosyal veya ekonomik düzenini değiştirmeye yönelik geniş çaplı halk hareketi.
Bir hükümdarın yönettiği, geniş topraklara ve çeşitli halklara sahip devlet.
Fransız Devrimi sırasında kabul edilen, özgürlük ve eşitlik gibi temel insan haklarını ilan eden belge.
1856’da ilan edilen ve gayrimüslimlere haklar tanıyan reform hareketi.
Osmanlı Devleti’nde modernleşme amacıyla toplumun çeşitli alanlarında yapılan düzenlemeler ve yenilikler.
Özel mülkiyetin ve serbest piyasanın esas olduğu ekonomik sistem.
III. Selim döneminde reformlara karşı çıkan isyan, Nizam-ı Cedit Ordusu’nun kaldırılmasına yol açmıştır.
Bir devletin sınırları dışında ele geçirip yönettiği toprak parçası.
Koloniler kurma ve kolonilerden yararlanma politikası.
Ülkeler arası ekonomik, kültürel ve sosyal ilişkilerin artması süreci.
Bireyin özgürlüğünü savunan, devletin bireysel özgürlüklere müdahalesinin minimum düzeyde olmasını amaçlayan siyasi düşünce akımı.
Her milletin kendi devletini kurma hakkına sahip olduğu, ulusal bağımsızlığı ve birliği savunan düşünce.
Din yaymak için başka bölgelere gönderilen kimse veya grup.
Toplumun çağdaş, güncel ve yenilikçi değerlere uyum sağlama süreci.
1821 yılında Yunanlıların Osmanlı’ya karşı başlattığı bağımsızlık mücadelesi.
Tüm yetkilerin hükümdarın elinde olduğu, halkın yönetime katılmadığı yönetim biçimi.
Fransa’nın ünlü komutanı ve Mısır Seferi’nde Osmanlı ile savaşan lider.
1827’de İngiltere, Fransa ve Rusya’nın Osmanlı donanmasını Navarin Körfezi’nde imha ettiği olay.
Doğrudan işgal olmadan, ekonomik ve siyasi olarak bir ülkenin başka bir ülkeye bağımlı olması durumu.
Osmanlı Devleti’nde III. Selim döneminde kurulan modern ordu, Batılı askeri eğitim ve düzenlemelerle oluşturulmuştur.
1299 yılında kurulan ve 1922 yılında sona eren büyük bir Türk devleti.
Mal ve hizmetlerin alışverişinin yapıldığı yer veya sistem.
Bir düşünceyi veya ideolojiyi geniş kitlelere benimsetme amacıyla yapılan planlı yayma faaliyeti.
Eyaletlerde güvenliği sağlamak için oluşturulmuş yerel askerî birlikler.
Osmanlı Devleti’nde Batı’daki gelişmelere uyum sağlamak amacıyla yapılan yenilik hareketleri.
Yenilik taraftarı olan, modernleşmeyi destekleyen kişi veya grup.
18. yüzyılda makinelerin yaygın olarak kullanılmaya başlamasıyla üretim süreçlerinde köklü değişimler yaratan dönem.
Osmanlı padişahlarının yaşadığı ve devletin yönetildiği merkez.
II. Mahmud’un Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasına hazırlık amacıyla kurduğu askerî birlik.
Başka bir devlet tarafından yönetilen veya etkisi altında bırakılan toprak parçası.
1839’da Osmanlı Devleti’nde hak ve hürriyetleri genişleten yenilik fermanı.
Osmanlı Devleti'nde devlete bağlı olan tüm vatandaşları ifade eden kavram. Tanzimat Dönemi’nde eşitlik sağlanmaya çalışılmıştır.
Bir mal veya hizmetin piyasada yalnızca bir kişi veya kuruluş tarafından sağlanması durumu.
Osmanlı Devleti’nde tımar sistemi çerçevesinde görev yapan atlı askerler.
1826’da Sultan II. Mahmud tarafından Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması olayı. Bu olay, Osmanlı’da modern orduya geçişin bir parçası olarak kabul edilir.
Osmanlı Devleti’nde askerî sınıfın oluşturduğu ve devlete sadakatle hizmet eden birlikler.
Ülkeler veya gruplar arasında çeşitli amaçlarla yapılan silahlı çatışma.
Bugün öğrendiğin her bilgi, yarının başarısının temelini oluşturur.
Azimle çalışmaya devam et, hedeflerin seni bekliyor!;
Bilgiyi paylaşma yolunda bize eşlik ettiğin için teşekkür ederiz.!
Sizin Görüşünüz Bizim İçin Değerli!