A- OSMANLI DEVLETİ’NDE ÜRETİM
1. Sanayi Devrimi Öncesinde Osmanlı Ekonomisi
Osmanlı Devleti, tarıma dayalı bir ekonomik sistem benimsemişti. Tarım, köylülerin devletin belirlediği vergi sistemi çerçevesinde üretim yaptığı bir yapıdaydı. Lonca teşkilatı, üretimin düzenlenmesini sağlayan temel kurumlardan biriydi. Zanaatkârlar, esnaf ve tüccarlar belirli kurallar çerçevesinde faaliyet gösteriyordu.
Osmanlı Devleti’nde üretim büyük ölçüde iç tüketime yönelikti. Uluslararası ticaret yollarının değişmesi ve Avrupa'da meydana gelen ekonomik gelişmeler, Osmanlı ekonomisini olumsuz etkiledi. Avrupa’dan gelen ucuz ve kaliteli mallar, Osmanlı pazarlarını zorladı ve yerli üretimi sekteye uğrattı.
2. Osmanlı Devleti’nde Sanayileşme Hamleleri
Osmanlı Devleti, 19. yüzyılın ortalarından itibaren sanayileşme hamlelerine girişti. Avrupa’daki sanayi devrimi ile Osmanlı ekonomisi arasındaki farkın açılmasını önlemek amacıyla devlet destekli sanayi kuruluşları açıldı.
Feshane ve Hereke Fabrikaları gibi büyük tesisler kurularak tekstil üretimi teşvik edildi.
Demiryolu projeleri hız kazandı ve Avrupa ile bağlantılar arttı.
Sanayi okulları açılarak teknik bilgiye sahip insan kaynağı yetiştirilmeye çalışıldı.
Ancak bu hamleler yeterli seviyeye ulaşamadı. Hammaddelerin işlenmesi ve sanayi altyapısının yetersizliği, sanayileşme sürecinin yavaş ilerlemesine neden oldu.
3. 1838 Balta Limanı Antlaşması ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri
1838 Balta Limanı Antlaşması, Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında imzalanan bir ticaret anlaşmasıdır. Bu anlaşma ile İngiliz tüccarlara büyük imtiyazlar verilmiş, Osmanlı ekonomisi dışa bağımlı hale gelmiştir.
Yerli üreticiler, yabancı mallarla rekabet edemez hale geldi.
Osmanlı sanayisi gelişme şansı bulamadı.
Ticaret ve gümrük gelirlerinde yabancıların kontrolü arttı.
Bu süreç, Osmanlı Devleti’nin ekonomik bağımsızlığını büyük ölçüde zayıflatmıştır.
B- OSMANLI DEVLETİ’NDE DIŞ BORÇLANMA VE SONUÇLARI
yüzyılın ortalarından itibaren Osmanlı Devleti, bütçe açıklarını kapatmak ve modernleşme hamlelerini finanse etmek için dış borçlanmaya başladı. 1854’te Kırım Savaşı sırasında ilk dış borç alındı ve süreç, Osmanlı ekonomisini gittikçe daha fazla dışa bağımlı hale getirdi.
Borçların artması, faiz yükünü artırdı ve devlet maliyesini zor durumda bıraktı.
1881’de Duyun-u Umumiye idaresi kurularak Osmanlı gelirleri yabancı kontrolüne geçti.
Ekonomik bağımsızlık büyük ölçüde kaybedildi.
Millî İktisada Geçme Çabaları
yüzyılın sonlarından itibaren Osmanlı Devleti’nde yerli üretimi artırmak ve dışa bağımlılığı azaltmak için millî iktisat politikaları geliştirilmeye çalışıldı. 1908’de İttihat ve Terakki Cemiyeti, sanayi ve tarımı geliştirmeye yönelik reformları destekledi. Ancak savaşlar ve ekonomik çöküş, bu çabaların istenilen seviyeye ulaşmasını engelledi.
C- OSMANLI DEVLETİ’NİN SON DÖNEMLERİNDE NÜFUS HAREKETLERİ
1. Osmanlı Devleti’nde Nüfus Artış Hızının Azalması
Osmanlı Devleti’nde savaşlar, salgın hastalıklar ve göçler nedeniyle nüfus artış hızı yavaşlamıştır. 19. yüzyıl boyunca yaşanan büyük savaşlar, Osmanlı nüfusunu olumsuz etkilemiştir. Ayrıca Balkanlar ve Kafkasya’dan gelen göçler, demografik yapıyı değiştirmiştir.
2. Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerindeki Nüfus Hareketleri
yüzyılda Osmanlı topraklarından büyük göçler yaşandı.
Balkan Savaşları sonrası Rumeli’den Anadolu’ya kitlesel göçler gerçekleşti.
Kafkasya ve Kırım’dan gelen Müslüman göçmenler Osmanlı Devleti’ne sığındı.
D- MODERNLEŞMEYLE GELEN DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜMLER
Osmanlı Devleti, 19. yüzyılda Avrupa’daki modernleşme hareketlerini takip ederek kendi yönetim, hukuk ve eğitim sistemlerini reformdan geçirdi.
Tanzimat Fermanı (1839) ve Islahat Fermanı (1856) ile bireysel haklar genişletildi.
Eğitimde reformlar yapıldı, Mekteb-i Mülkiye ve Darülfünun gibi kurumlar açıldı.
Teknoloji ve ulaşım gelişti, demiryolları ve telgraf sistemleri kuruldu.
Ancak bu reformlar Osmanlı Devleti’ni tamamen modern bir devlet yapmaya yetmedi ve birçok alanda Avrupa’ya bağımlılık arttı.
E- OSMANLI DEVLETİ’NİN SALGIN HASTALIKLARLA MÜCADELESİ
Osmanlı Devleti’nde salgın hastalıklarla mücadele amacıyla çeşitli sağlık reformları gerçekleştirildi:
Karantina sistemi geliştirildi ve limanlarda sağlık kontrolleri artırıldı.
Tıp fakülteleri açıldı, modern tıp eğitimi yaygınlaştırıldı.
Kolera, veba ve tifüs gibi salgınlara karşı önlemler alındı.
Ancak hijyen eksikliği ve savaşların etkisi nedeniyle salgın hastalıklar Osmanlı topraklarında ciddi kayıplara yol açtı.
F- BASIN VE KAMUOYU
Osmanlı Devleti’nde basın, özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren gelişmeye başladı. Takvim-i Vekayi (1831) ilk resmî gazete olarak yayımlandı. Daha sonra Şinasi ve Namık Kemal gibi yazarların öncülüğünde Tercüman-ı Ahval ve Tasvir-i Efkâr gibi özel gazeteler çıktı.
Basın, kamuoyunun oluşmasında büyük rol oynadı. Özellikle 2. Meşrutiyet döneminde özgür basın anlayışı gelişti ve halkın siyasal olaylara ilgisi arttı. Ancak sansür uygulamaları nedeniyle basının etkisi zaman zaman sınırlandırıldı.
11. SINIF TARİH ÜNİTE DERS NOTLARI:
.................
ETKİNLİKLER
11. SINF TARİH, 5.ÜNİTE
"Açık uçlu ve Çoktan Seçmeli Sorular, Kelime Bulmaca ve Kelime Eşleştirme, Bilgi Kartları, Tarihte İlkler ve Enler, Tarihsel Kronoloji,."
Daha Fazla Oku
Sizin Görüşünüz Bizim İçin Değerli!